تفکیک ناپذیری عرفان و برهان باتاکید بر دیدگاه علامه حسن زاده آملی

فلسفه و عرفان، دو دانش هم گن اند که با روش های گوناگون به شناخت ساحت های ژرف و کلان هستی می پردازند. روش فلسفه برهان های عقلی و روش عرفان شهودهای قلبی است. آیا گوناگونی روشی این دو، به تقابل محتوایی می انجامد؟ اختلاف برخی آموزه های افلاطونی و ارسطویی در یونان باستان، و تقابل برخی آموزه های فلسفی و عرفانی در جهان اسلام، گروهی را به تفکیک پذیری فلسفه و عرفان کشانیده است. اما گروه دیگری از اندیشمندان مانند علامه حسن زاده آملی برآن اند که گوناگونی روشی به تقابل محتوایی نمی انجامد. عرفان از راه شهود و فلسفه از راه برهان، اگر درست و برابر سنجه ها حرکت کنند جز به حقیقت نمی رسند؛ حقیقتِ یگانه مشککی که هریک از فلسفه و عرفان به اندازه خویش، آن را خواهند یافت. بنابراین اختلاف آنها طولی و تشکیکی است، نه عرضی و تقابلی. گرچه برهان و شهود در اصل دست یابی به حقیقت هم داستانند، اما هریک برتری هایی بر دیگری دارند. درنتیجه تفکیک ناپذیری و پیوند عرفان و برهان، پیامدهای مبارکی برای هردو دانش دارد و هریک را به کمک دیگری تعالی می بخشد.

the inseparability of mysticism and proof is strongly based on the view of allameh hassanzadeh amoli

31