تشکیک در ماهیت از دیدگاه علامه حسن زاده آملی

مساله تشکیک یکی از مهمترین مسائل فلسفی است که در مکاتب فلسفی مشاء، اشراق و حکمت متعالیه بدان پرداخته شده و دیدگاه های متفاوتی در رابطه با آن مطرح شده است. برخی از محققان تشکیک در ماهیت را قابل قبول ندانسته اند، در مقابل عده-ای تشکیک در ظهورات را صحیح دانسته و عده ای دیگر نیز تشکیک در ماهیت را به تبع تشکیک در وجود پذیرفته اند.علامه حسن زاده آملی، حکیم متاله ذوالفنون و از صاحبنظران حکمت متعالیه است که با دیدگاه های نوآورانه خود بر غنای این مکتب افزوده است. یکی از نوآور ی های علامه حسن زاده آملی، دیدگاه ایشان درباره تشکیک در ماهیت است. ایشان با استناد به سخنان ملاصدرا در کتاب اسفار، تشکیک در ماهیت را جایز می دانند.در این مقاله پس از بررسی ونقد نظرات مختلف درباره تشکیک در ماهیت، با دقت در مبانی اندیشه علامه حسن زاده آملی، به تبیین دیدگاه ایشان در رابطه با جواز تشکیک در ماهیت، همانند تشکیک در وجود می پردازیم که لازمه آن، پذیرش تعدادی نظریات فلسفی مانند اعیان ثابته، مُثُل افلاطونی، اتحاد عاقل و معقول است. دیدگاه ایشان درباره تشکیک در ماهیت را می توان با تشکیک در ماهیت به تبع تشکیک در وجود، تشکیک در ظهورات، تشکیک در اعیان ثابته و ماهیت انسانی تبیین کرد.داده های این مقاله به روش کتابخانه ای و با مطالعه کتاب ها و مقاله ها و با یادداشت برداری از نوشته های مربوط به آثار فلسفی به ویژه آثار علامه ذوالفنون حسن زاده آملی به دست آمده و پس از طبقه بندی براساس روش شناسی توصیفی_تحلیلی مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است.

doubt in nature from the point of view of allameh hassanzadeh amoli

22