بررسی تطبیق قاعده ی فقهی بطلان ربح ما لم یضمن در نظام بانکداری بدون ربا

قراردادها برای تنظیم روابط طرفین معامله و جلوگیری از تحمیل هزینه های مضاعف، منعقد می گردند. در بانکداری اسلامی لازم است که این قرادادها مطابق با موازین شرعی تنظیم گردند. به همین منظور و براساس بند9 ماده 2 قانون بانکداری بدون ربا (مصوب سال 1362) قراردادهایی که میان بانک و عامل منعقد می شود، نباید منجر به اخذ بهره در ازای اعطای تسهیلات شود. در این مطالعه که با روش کتابخانه ای انجام شده است، ضمن تحلیل آرای برخی فقهاء که قائل به وجود رابطه ی مستقیم میان پذیرش ریسک و انتفاع سود می باشند، ثمره ی آن در عقودی همچون مضاربه و مشارکت بیان شده و راهکار هایی جهت افزایش سلامت عقود بانکی بیان گردیده است. این دسته از فقهاء به قاعده بطلان «ربح ما لم یضمن» (سود بدون عهده) استناد می کنند و اخذ سود را بدون آن که هیچ ریسکی متوجه سرمایه گذار شده باشد را نمی پذیرند. براین اساس چنانچه بانک ها بدون پذیرش ریسک، از عامل مطالبه ی سود نمایند، معامله و قرارداد مربوطه از منظر مشروعیت محل اشکال است و راهکاری جهت سلامت این عقود باید در نظر گرفته شود.

investigating the application of the jurisprudential rule of invalidating our interest is not guaranteed in the interest-free banking system

contracts are concluded to regulate the relations of the transaction parties and prevent the imposition of double costs. in islamic banking, it is necessary that these contracts are regulated according to sharia standards. for this purpose and according to paragraph 9 of article 2 of the law on interest-free banking (approved in 1983), the contracts concluded between the bank and the agent should not lead to the charging of interest in exchange for the granting of facilities. in this study, which was carried out with a library method, while analyzing the opinions of some jurists who believe that there is a direct relationship between risk acceptance and benefiting, its advantages are expressed in contracts such as mudarabah and participation, and the solution have been stated to increase the health of banking contracts. this group of jurists refer to the invalidity rule of rabh ma lam yazmun (profit without responsibility) and do not accept the taking of profit without any risk to the investor. therefore, if the banks demand profit from the agent without accepting the risk, the relevant transaction and contract is problematic from the point of view of legitimacy, and a solution should be considered for the health of these contracts.