اعتدال در اندیشه ثقة‌الاسلام شهید میرزاعلی‌آقا تبریزی (مطالعه موردی: منازعات شیخیه و متشرعه در تبریز)

میرزا علی ثقة‌الاسلام از علمای طراز اول تبریز و از مجتهدین بزرگ و از مصلحین شهر تبریز بود. ایشان در دوران حکومت قاجار به ویژه در دوره مشروطیت نقش فعالی در رهبری جنبش داشتند. دوران زندگی او پر از ماجرا و اتفاقات و رویدادهای مختلفی می‌باشد که از مهمترین رویدادها میتوان مبارزات مشروطه خواهی تاسین انجمن تبریز و حمله عثمانی به مرزهای آذربایجان و تاسیس انجمنن اسلامیه در تبریز و دخالتهای روسیه و ارسال قشون به ایران و درگیری بین گروههای شیخیه و متشرعه در تبریز، محاصره تبریز را نام برد.مرحوم ثقة‌الاسلام علاوه از مسائلی که به آن حساسیت شدیدی داشت از جمله آمدن دولتهای بیگانه به خصوص روسیه به ایران و علی‌التخصیص آذربایجان، محاصره تبریز توسط نیروهای دولتی، در مسئله منازعه شیخیه و متشرعه، همیشه به عنوان یک مصلح در این منازعات و درگیریهای مختلف نقش اساسی ایفا می‌نمود. تا جایی که تا زمان شهادت ایشان و با دوراندیشی و تدبیر، این مسئله را به مصالحه ختم نمود. در این مقاله به این سئوال که مواضع و اندیشه‌های ثقة‌الاسلام در قبال اختلافات شیخیه و متشرعه تبریز در عصر مشروطیت چه بود؟ پاسخ خواهیم داد.