تاریخ امکنه شریفه و رجال برجسته ثقه الاسلام تبریزی؛ نمودی از مزارات نویسی انتقادی

تاریخنگاری محلی مزارات تبریز و آذربایجان در سرتاسر دوران صفوی و قاجار امتداد داشته است و چندین مورخ نامور در این حوزه از دانش تاریخنگاری قلم فرسایی نموده‎اند. ثقه الاسلام تبریزی نیز رساله ای موجز اما پرمحتوا در این خصوص موسوم به تاریخ امکنه شریفه و رجال برجسته ثقه الاسلام تبریزی؛نگاشته است. این رساله متفاوت از سایرآثار مورخان مزارات‎نویس تبریز و آذربایجان و در سنت قدیم (در عهد صفوی) و سنت جدید (در عهد قاجار) دارای نوعی روح انتقادی است. این تفاوت متاثر از شخصیت مولف (ثقه‎الاسلام مشروطه خواه) و زمانۀ تالیف (دوران مشروطه) شکل گرفته است و به بهانه‎های گوناگونی ناهنجاری ها مختلف جامعه آن روزگار تبریز و آذربایجان در ذیل شرح بقاع سید حمزه، عون بن علی و مسجد صاحب الامر مطرح و نقد گشته است.