بررسی تطبیقی اندیشه های سیاسی میرزا علی آقا تبریزی در انقلاب مشروطه آذربایجان

در نوشتار حاضر به نقش ثقة الاسلام در انقلاب مشروطه آذربایجان پرداخته شده است. ایشان در ابعاد گوناگون علمى، فکری، سیاسى و اجتماعى زبانزد خاصّ و عامّ بود. علی الخصوص در بُعد علمی آثار و نوشته هاى ارزشمندی از خود به یادگار گذاشته است. مقاله حاضر در ابتدا مروری بر زندگی این عالم دارد و سپس بعد از ذکر چارچوب نظری، مبانی اندیشه های سیاسی - اجتماعی ایشان ذکر می شود. در ادامه با توجه به آثار قلمی ثقة الاسلام، اندیشه های مذکور مورد بررسی قرار می گیرند; در این میان، رساله لالان از اهمیت ویژه ای برای شناخت اندیشه های سیاسی - اجتماعی او، برخوردار می باشد. ثقة الاسلام برای پشتیبانی از حکومت مشروطه موفق به نگارش رسایل مشروطه خواهی برای تبیین و تشریح دیدگاههای خود می شود تا آرای فقهی- سیاسی خود را به صراحت مطرح نماید. در این دوران رهبری حرکتهای اعتراض آمیز مردم علیه حکومت برعهده ثقة الاسلام بود. بدنبال نفوذ روسیه در آذربایجان موضع خود را مشخص می سازد مردم را دعوت به مقابله می کند. تا اینکه جان خود را بر سر اعتقادات و اندیشه پاک و هدف بزرگ و آرمان مقدس از دست می دهد و به شهادت می رسد