ارزیابی کیفیتِ آموزش نظام دانشگاهی: مطالعه‌ای تطبیقی دوران پیشا کرونا و پساکرونا

پس از همه گیر شدن ویروس کوید 19 و مجازی شدن آموزش های دانشگاهی، پرسشی که همواره مطرح بوده است آن است که آیا وضعیت کیفی آموزش با مجازی شدن آموزش تغییری پیدا کرده است؟ این پرسش بنیادین محل بحث و مناقشه فراوانی بین طرفداران و منتقدان آموزش مجازی بوده است. هدف از پژوهش حاضر ارائه پاسخی روشن به این پرسش بود. بدین منظور، دانشگاه سمنان به عنوان مورد مطالعه انتخاب و با استفاده از شاخص هایی عملکردی از مولفه های ورودی و فرایندهای کمی و کیفی آموزش، کیفیت آموزش در دو نیمسال تحصیلی 98-1397 (پیشاکرونا) و 1400-1399 (پساکرونا) مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این مقایسه، دانشکده های روانشناسی و علوم تربیتی، برق و کامپیوتر، هنر و معماری و در نهایت، شیمی انتخاب شدند. برای گردآوری داده های پژوهش، سیاهه ای تنظیم شد و آمارهایی از معاونت جذب اعضای هیات علمی و معاونت آموزشی گردآوری و تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد که به طور کلی، وضعیت کیفی آموزش با مجازی شدن آن افتی چشمگیر و معنی دار داشته است. به طوریکه، درون دادهای دانشگاهی که شامل شاخص هایی چون نرخ جذب اعضای هیات علمی از دانشگاه های تراز اول ایران و جهان، میانگین تراز کنکور دانشجویان، نرخ جذب نخبه های دانشجویی و نرخ جذب استعدادهای درخشان بود از نیمسال تحصیلی 1400-1399 نسبت به 98-1397 به شدت افت پیدا کرده بود. افزون بر آن شاخص های فرایندی مانند نرخ افت تحصیلی، نرخ مشروطی، میانگین مدت تحصیل، معدل کل دانشجویی، میانگین تعداد کل دروس مهارتی و میانگین ارزشیابی اساتید نیز همگی افت پیدا کرده بودند. در این میان، تنها نرخ ترک دانشگاهی بود که وضعیتی بهتر نسبت به قبل داشت که آن هم ممکن است به دلیل مجازی شدن آموزش و از میان رفتن موانع فیزیکی و زمانی حضور در دانشگاه صورت گرفته باشد. این یافته ها، پیش فرض های فکری آغازینِ این پژوهش مبنی بر بهبود کیفی آموزش در دوران پساکرونا به ویژه در شاخص هایی مانند معدل را زیر سوال برد.