فراارزیابی؛ مدل‌ها و استانداردها

در این مطالعه سعی شده است، نگاهی کوتاه و گذرا به مفهوم ارزیابی و نگاهی تامل برانگیز به مفهوم فراارزیابی داشته باشیم و تلاش کرده ایم تا بتوانیم افرادی که در حوزه ارزیابی علاقه مند هستند و با حوزه جوان و نوپای فراارزیابی و یا مدل ها و استانداردهای آن آشنایی چندانی ندارند را تا حدی یاری دهیم. مطالعه حاضر به شیوه مروری و کتابخانه ای صورت گرفته است. ترتیب مباحث گفته شده به این شرح است؛ ابتدا در خصوص مفهوم ارزیابی و اهمیت آن سخن به میان آمده و سپس چیستی و چرایی اصطلاح فراارزیابی و ورود آن به فرهنگ ارزیابی بیان شده است. سپس چند نمونه از مدل های فراارزیابی که به ارائه استانداردها و معیارها، جهت تضمین کیفیت امر ارزیابی پرداخته اند، آورده شده است. مدل های فراارزیابی ارائه شده در این مطالعه عبارتند از: 1) مدل استانداردهای فراارزیابی استافل بیم و همکاران، 2) مدل استانداردهای ارزیابی برنامه کمیته مشترک استانداردهای ارزیابی آموزشی، 3) مدل استانداردهای ارزیابی برنامه جامعه تحقیقات ارزیابی، 4) مدل اصول راهنمای انجمن ارزیابی آمریکا برای ارزیابان، 5) مدل استانداردهای ارزیابی جامعه ارزیابی سوئیس، 6) مدل استانداردهای گروه ارزیابی سازمان ملل متحد، 7) مدل استانداردهای ارزیابی انجمن ارزیابی اتوریای نیوزیلند و 8) مدل استانداردهای ارزیابی شبکه ارزیابی آمریکای لاتین و کارائیب. از مجموعه استانداردهای گردآوری شده دریافتیم، یازده استاندارد؛ اعتبار ارزیاب، ارزش های صریح، شفافیت، انتقال و گزارش دهی، روایی، به هنگام بودن، حقوق بشر و احترام، مشارکت و همکاری، ارتباط، بی-طرفی و اخلاق مداری ، فراوانی بالاتر از 62 درصد را کسب کردند که می تواند نشانگر اشتراکات قابل توجه باشد.