نقش توحید و معاد در اصلاح اخلاق در قرآن کریم

دستیابی انسان به سعادت و کمال از جمله اهداف مهم و بنیادینی به شمار میرود که میتواند هدف آفرینش نیز همین باشد؛ اینکه آدمی بتواند به عامل اخلاق آراسته شود و در جهتی درست گام بردارد. رسیدن انسان به کمال به واسطه تربیت محقق میگردد که خداوند به عنوان خالق انسان بر ای تربیت وی زمینة اصلاح اخلاقی را فراهم میکند و در قرآن این امور را ترسیم میکند. درواقع اصلاح اخلاق امری است که با راهنمایی به سوی تعالی و کمال، انسان در شرایطی بهتر قرار میگیرد و فساد و پلیدی از وی دور میشود. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی تدوین شده، اصلاح اخلاق فرد در قرآن کریم با توجه به دو مفهوم توحید و معاد بررسی میشود. هدف از انجام این پژوهش این است که تاثیر دو شاخصة توحید و معاد در سعادت و کمال انسان با توجه به گفتههای قرآن کریم نشان داده شود. باید گفت که در بحث از معاد و تاثیر آن در اصلاح رفتار انسان، مفاهیمی همانند زندگی هدفدار، عبرت آموزی، کنترل کردن غرایز و هوسهای نفسانی، دور بودن آدمی از ریاکاری، مبراساختن درون از پلیدیها، دوستی و محبت با دوستان خداوند و دشمنی با دشمنان او، تمایل به سمت موعظه، شکوفایی و رشد فضیلتهای اخلاقی از جمله خشوع، صبر و بردباری، ایثار و بخشش، شجاعت، نیکوکاری مطرح شده که انسان با اعتقاد به روز جزا میتواند رفتار خود را بدین صورت اصلاح کند. اعتقاد به مفهوم توحید نیز باعث میشود که مفاهیمی همانند عزت خداوند، مالکیت، قدرت و عظمت الهی، ربوبیت، علم خداوند، اعتقاد به توحید و تفکر درباره جهان هستی، توجه به نعمتهای الهی و اعتقاد به توحید، توحید و عبرتآموزی، آگاه ساختن مردم از آثار توحید، در زندگی انسان نمودار شود و او خداوند را تنها به عنوان اصل و مبدا حیات بشناسد و در امورات خود به او توکل کند. درواقع قرآن کریم با بیان دو مفهوم معاد و توحید در اصلاح رفتار فرد، این دو را از جمله آموزههای مهم و اساسی ادیان آسمانی به شمار آورده که دارای آثار و نتایج مثبت تربیتی هستند و میتوانند بشر را در جهت تعالی قرار دهند.