اسلام در جوامع چند قومی: هویت در روسیه

فرهنگ مسلمانان روسیه درحالی‌که از نیمه دوم قرن نوزدهم تحت تاثیر اسلام سنتی درحال‌توسعه بود، به دستاوردهای جدید نیز دست یافت. کتاب‌های تاریخی، فلسفه، فولکلور و ادبیات آموزشی و هنری به‌وفور یافت می‌شد.تغییرات اساسی در نظام آموزشی به عمل آمد. موسسات آموزشی اسلامی گسترده ترشد. در سال 1894 در قازان 1474 مکتب‌خانه و مدرسه فعالیت می‌کردند و پس‌ازآن مدارس نوین گسترش یافتند. به دروس سنتی مذهبی که در مدارس تدریس می‌شدند علوم غیردینی مثل زبان روسی اضافه شد. مدارس نوین «محمدیه» و «قاسمیه» در قازان، «حسینیه» در ارنبورگ، «گالیا» در اوفا، «بوبی» در استان وایتسک با حفظ برنامه‌های آموزشی خود توانستند در برابر دبیرستان‌های کلاسیک مقاومت کنند. تنها تفاوت در ترجیح زبان عربی و فارسی در برابر زبان لاتین و یونانی بود.در روسیه پیروان دین اسلام عملاً در تمامی فدراسیون روسیه زندگی می‌کنند و در بین چهل قوم روسیه دیده می‌شوند. قفقاز شمالی، پاولژیه، اورال و سیبری غربی مناطق اسکان متراکم مسلمانان روسیه هستند.در این مقاله سعی بر آن شده تا به نکاتی از وضعیت هویت در روسیه پس از شوروی پرداخته شود.