تبیین نشانه‌های سطح روی جلد کتاب‌های کودکان در سال‌های 1398- 1401 (باتکیه‌بر موضوع زندگی و شهادت حاج‌قاسم)

نشانه شناسی، علمی است که به مطالعۀ نظام مند شرایط تولید و دریافت نشانه ها و معنای آن‌ها می‌پردازد و مسائل اجتماعی و کنش های دخیل در بهبود آن‌ها را مطرح می کند. یکی از شیوه های نخستین نشانه شناسی، خواندن متن براساس زبان زیر متن است. در دهه های اخیر، این دانش با گسترش محدودۀ فعالیت نشانه ها از متن به گفتمان، توانسته از دایرۀ کوچک زبان کلامی به حوزه های دیگر متنی چون ادبیّات، نقاشی، عکاسی، سینما، موسیقی، معماری و... وارد شود. در این رویکرد، نشانه‌ها بر پایۀ روش یا رمزگان های مورد بهره برای انتقالشان دسته‌بندی می‌شوند که می‌توانند آواهای خاص، علامت‌های الفبایی، نمادهای تصویری و... باشند. از آن جایی که نشانه های معنادار زبانی و تصویری سطح روی جلد کتاب می توانند جهت و مقصود آن فعّالیت را تبیین کنند، پژوهش حاضر بر آن است تا با شیوۀ توصیفی – تحلیلی، نشانه ها و نمادهای روی جلد کتاب کودکان را پس از شهادت حاج‌قاسم بررسی کند. آثاری که به موضوع زندگی یا شهادت آن سردار اختصاص دارد. بررسی ها و نتایج پژوهش نشان می دهد که تصاویر سطح روی جلد کتاب کودکان و عناوین آن‌ها فقط برای پرکردن صفحه و واقعیت بخشیدن به صحنه نیست؛ بلکه در پرورش شخصیت و آفرینش تصویر ذهنی ماندگار از صفات نیک و رفتار الهی حاج‌قاسم در ذهن کودکان، نمادپردازی و ترغیب مخاطب به مطالعه موثّر است. تصاویر سطح روی جلد کتاب کودکانه درمورد حاج‌قاسم، ارتباط تعاملی با عناوین کتاب ها دارند و حدود 92 درصد عناوین و تصاویر به طور مستقیم به موضوع کتاب اشاره دارند و جهت و مقصود پیام را تبیین می کنند و بسیاری از ویژگی‌ها و امتیازهای پنهان کتاب را نمایان می‌سازند؛ توضیح آن چنین است که کاربرد تصاویر معنادار بصری همچون قاب عکس، رنگ نمادین، اشکال هندسی و خطوط و... در ارزش گذاری معنوی کتاب ها موثّر بوده، همچنین عناوین و تصاویری که به طور غیرمستقیم به موضوع اشاره دارند، مخاطب را به دنیای دیگری وارد می کنند که خاستگاه آن، فضای کلّی آثار است.