نقش شیخ امین‌الدّین بَلیانی در تبیین و روشنگری مسائل جامعۀ اسلامی قرن هشتم

چکیدهجهاد تبیین، امری است که پیوسته مورد تاکید و توصیف رهبر انقلاب اسلامی است و به عنوان یک فریضۀ قطعی و فوری دانسته شده که هر کسی باید در پی اجرایی کردن آن باشد. یکی از راهکارهای به کارگیری این موضوع حیاتی در جامعه، بازنمود و بررسی طریقه و مسلک عرفا و بزرگان دین است. در این راستا، شیخ امین الدّین بلیانی کازرونی، توانسته در زندگی شخصی و اجتماعی اش، اسوۀ حسنه ای برای مردم و مریدان عصر خود باشد و آنان را با معارف و حقایق اسلامی به درستی آشنا سازد. نگارنده در این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی در پی آن است تا با بررسی مولّفه ها و ویژگی های مکتب عرفانی و تربیتی شیخ امین الدّین، به این پرسش، پاسخ دهد که طریقۀ عرفانی او چگونه بوده و از کدام مکتب عرفانی پیروی می کرده و چه خصایصی را در این طریقه بسیار مورد توجّه قرار داده است که منجر به تبیین مباحث دینی و روشنگری ابعاد گوناگون جامعه شده است. نتایج نشان می دهد که طریقت عرفانی شیخ الاسلام بر دو پایۀ زهد و ریاضت و ازسویی، بر محبّت و عشق استوار است. درحقیقت، شیخ در زهد و ریاضت، بیشتر شبیه به زاهدان قرن های نخست اسلام است و مبانی عرفانی او را باید در زهد، رعایت تقوا، ریاضات شرعی در مخالفت با نفس، به شکل کم خوردن و کم خوابیدن، کار مداوم، کوشش و پرهیز از شطح و طامات دانست؛ مضاف بر این‌که سخنان و به ویژه اشعار او، از چاشنی عشق و ناتوانی عقل در برابر آن نیز برخوردار است و از این رو، می توان طریقۀ عرفانی وی را عابدانه - عاشقانه نام نهاد.