شیمی کانی و جایگاه تکتونیکی پریدوتیتهای افیولیتهای شمال سبزوار

منطقه مورد مطالعه در حدود 30 کیلومتری شمال سبزوار، در نوار افیولیتی شمال سبزوار و در زون ساختاری سبزوارواقع است. واحدهای سنگی اصلی در سکانس گوشتهای مجموعه افیولیتی شمال سبزوار عمدتا شامل هارزبورژیت ودونیت و سپس لرزولیت، ورلیت و پیروکسنیت و لنزهای کرومیتیت میباشند و از کانیهای اصلی اولیوین، پیروکسن وکروم اسپینلهای قهوهای تا سیاه تشکیل شدهاند. اولیوینها از نوع فورستریت و میزان درصد فورستریت (fo) آنها درهارزبورژیتها از 90 تا 97 و در دونیتها از 91 تا 92 میباشند. میزان آلومینیم ارتوپیروکسن موجود درهارزبورژیت ها پائین بوده و گرایش به ارتوپیروکسن موجود در پریدوتیت های جلو قوس نشان می دهند.کلینوپیروکسن موجود در هارزبورژیت ها نیز دارای میزان اکسید آلومینیم و تیتان پائینی بوده و گرایش بهپریدوتیت های جلو قوس داشته در حالی که این کانی در لرزولیت ها دارای میزان اکسید تیتان و آلومینیمبالاتری بوده و در محدوده پریدوتیت های اقیانوسی واقع می گردند. عدد کروم اسپینل در هارزبورژیتها بین 4 / 0 تا7 / 0 و در دونیت ها بین 4 / 0 تا 5 / 0 تغییر میکند. مقادیر بالای عدد کروم اسپینل و پایین بودن اکسید تیتان درهارزبورژیت ها نشان میدهد که آنها حاصل باقیماندههای درجات بالاتر ذوب بخشی بوده و در محدودۀ پریدوتیتهایجلوی قوس و آبیسال قرار دارند در حالیکه دونیتها، پیروکسنیتها و کرومیتیتها وابسته به مذابهای بونینیتی بوده واز یک منشا گوشتۀ تهی شده، تحت شرایط آبدار مشتق شدهاند. بر اساس شیمی کانیها و نمودارهای تکتونوماگماییمختلف، سنگهای مورد مطالعه در محدودهی پریدوتیت های آبیسال سوپراسابداکشن واقع میشوند و به نظر میرسد که -تکامل این سکانس افیولیتی احتمالا درارتباط با یک محیط فرورانش )فرورانش رو به شمال دریا/اقیانوس سبزوار به زیرالبرز( میباشند.