القای زایمان در یک راس بز سانن: گزارش موردی

مقدمه کنترل زمان زایمان در بزها می‌تواند بهعنوان یک ابزار مدیریتی با ارزش در گله‌های بزرگ و حتی کوچک محسوب شود. از جمله ویژگی‌های مثبت القای زایمان قابلیت پیشبینی دقیق‌تر زایمان، بقای بیشتر جنین‌ها، زایشهای چندتایی و متمرکز (concentrate) و کاهش استفاده از نیروی انسانی برای مراقبت و نظارت بر مادر حین زایمان و مراقبت‌ از نوزادان پس از زایمان است. برای القای زایمان باید سنجش شرایط بالینی مادر و وضعیت سلامت جنین‌ها در نظر گرفته شود. مواد و روش کار یک راس بز ماده دو و نیم ساله از نژاد سانن در هنگام شکم دوم زایش همراه با پرولاپس درجه اول واژن ارجاع داده شد. در تاریخچه آبستنی سنگین ذکر شد. برای تایید و تعیین جزئیات آبستنی، با بررسی تصاویر سونوگرافی، تشخیص حاصل شد که دو جنین در رحم این بز وجود داشتند. در تصاویر سونوگرافی، پلاسنتوم‌هایی با قطر حدود سه و نیم سانتی‌متر و نیز طول سر جنین‌ها حدوداً هفت و نیم سانتی‌متر مشاهده شدند. هم چنین یکی از پارامترهای تعیین سن جنین و طیکردن کامل ترم آبستنی توسط مادر، فاصله بین دو استخوان آهیانه است که در این کیس، این مقدار حدوداً پنج سانتی‌متر بود. پس از ارزیابی وضعیت رحم و جنین‌ها، در ابتدا تصمیم به انجام عمل جراحی سزارین گرفته شد ولی در نتیجه عدم موافقت صاحب حیوان، تصمیم به القای زایمان گرفته شد. القای زایمان در روز 152 از دوره آبستنی این بز از طریق تجویز استرادیول (وتاسترول، ابوریحان، mg/kg 1) در 12 ساعت قبل از رخداد زایمان به صورت تزریق داخل عضلانی و سپس با فاصله 6 ساعت، تجویز پروستاگلاندین f2α (لوتالایز، zoetis ، mg/kg 5) به همراه دگزامتازون (دگزاوت، رویان دارو، mg/kg 2)، هر دو به صورت تزریق داخل عضلانی انجام شد. نتایج متعاقب القای زایمان با داروهای ذکرشده، دو بزغاله به صورت سالم و بدون مشاهده عارضه جفت ماندگی متولد شده و پرولاپس واژن نیز پس از تولد بزغاله‌ها به صورت خودبه‌خودی و بدون نیاز به درمان خاصی رفع شد. در نهایت روند القای زایمان موفقیت آمیزی را شاهد بودیم. بحث و نتیجه‌گیری هر چند برای القای زایمان در بز، داروی پروستاگلندین نیز بهتنهایی کفایت میکند (زیرا تنها جسم زرد وظیفه ترشح پروژسترون را در تمام طول دورة آبستنی در این حیوان بر عهده دارد) اما در این کیس به علت پرولاپس درجه اول واژن و احتمال عدم بازشدن کامل سرویکس (رخداد عارضة ring womb) بود، تجویز استرادیول نیز صورت گرفت تا سرویکس شل شود. برای القای زایمان به صورت موفقیت‌آمیز و بدون عوارض احتمالی، باید مواردی مانند انتخاب روش (پروتکل) دارویی مناسب، زمان صحیح القا، سنجش شرایط بالینی و آمادگی مادر از لحاظ فراهم بودن شرایط مطلوب بدنی و اطمینان از سالم بودن جنین‌(ها) به درستی و با دقت کافی پایش و بررسی شوند تا سلامت مادر و نوزادان تضمین شده و زایمان موفقیت‌آمیزی را شاهد باشیم.