مروری بر تاثیر اسیدهای چرب ضروری بر بازده تولیدمثل دام‌های کوچک

به‌منظور بهبود تولیدمثل در سگ‌ها و گربه‌ها، مطالعات گسترده‌ای پیرامون نقش تغذیه انجام گرفته است. امروزه یکی از چالش‌های دامپزشکی عدم موفقیت تولیدمثلی بوده و هدف این مقاله بررسی میزان تاثیر اسیدهای چرب ضروری بر باروری دام‌های کوچک است. اسیدهای چرب به‌ انواع اشباع و غیراشباع طبقه‌بندی می‌شوند. همچنین اسیدهای چرب غیراشباع را می‌توان به اسیدهای چرب تک غیر‌اشباع (اسیدهای چرب امگا9) و اسیدهای چرب چند غیر‌اشباع (اسیدهای چرب امگا3 و امگا6) تقسیم‌بندی نمود. اسید لینولئیک (امگا6) و اسید آلفا-لینولنیک (امگا3) اسیدهای چرب ضروری بوده که دام‌های کوچک قادر به تولید آن‌ها نبوده و باید از رژیم غذایی دریافت نمایند. اخیراً نشان داده شده است که اسیدهای چرب غیراشباع امگا3 رژیم غذایی، با تغییر پروفایل اسیدهای چرب اسپرم، سبب افزایش حساسیت اسیدهای چرب غیراشباع غشایی به پراکسیداسیون لیپیدی شده، بنابراین یکپارچگی غشاء را تغییر داده و متعاقباً تحرک و باروری اسپرم را تعدیل می‌کند. طبق بررسی یک موسسه تحقیقاتی، گربه‌ها زمانی‌که رژیم غذایی حاوی لینولئات که فاقد آراشیدونات است را مصرف می‌کنند، قادر به تبدیل اسید لینولئیک را به آراشیدونیک اسید نیستند. لینولئات برای اسپرم‌زایی در گربه‌های نر لازم است، درحالی‌که آراشیدونات غذایی برای تولیدمثل در گربه‌های ماده ضروری است. بر اساس تحقیقات جدید، حتی در صورت وجود مقادیر کافی لینولئات در رژیم غذایی گربه های ماده، اگر از نظر آراشیدونات فقیر باشد میزان تولد نوزادان زنده به شدت کاهش می یابد. در گر‌به‌های نر تبدیل لینولئات به آراشیدونات در کبد رخ نداده و این فرایند در بیضه‌ها اتفاق می‌افتد. همچنین آراشیدونات سنتز شده وارد جریان خون نمیگردد. بنابراین، آراشیدونات غذایی ممکن است برای گربه‌های نر برای عملکردهایی غیر از تولیدمثل ضروری باشد. همچنین لینولئات غذایی از انحطاط بیضه در گربه‌ها جلوگیری می‌کند. یک رژیم غذایی همراه مکمل‌ها می‌تواند راهی مطمئن برای بهبود کیفیت و باروری اسپرم‌ها باشد. غنی‌سازی رژیم‌ غذایی تنها با اسیدهای چرب غیراشباع امگا3 می‌تواند منجر به پراکسیداسیون لیپیدی در اسپرم‌ها شود. اسپرم‌ها به دلیل اینکه حاوی اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه هستند به آسیب اکسیداتیو حساس بوده و غنی‌سازی رژیم غذایی با آنتی اکسیدان‌ها ضروری است تا از سلول‌های زایای مردانه در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت شود. بنابراین، ویتامین e باید همیشه در رژیم غذایی گنجانده شود تا تاثیر منفی پراکسیداسیون لیپیدی اسپرم را کاهش دهد. در غلظت ناکافی آنتی اکسیدان‌ها، اسیدهای چرب اشباع نشده‌ غشای سلولی می‌توانند اکسید شده و رادیکال‌های آزاد تولید کنند. برای جلوگیری از آسیب ناشی از گونه‌های اکسیژن فعال، آنتی‌اکسیدان‌ها در پلاسمای اپیدیدیم وجود دارند. موجودات زنده از نظر فیزیولوژیکی تعدادی آنتی اکسیدان تولید می‌کنند که می‌تواند اثر گونه‌های اکسیژن فعال را به حداقل برسانند.. ویتامین e، سلنیوم، روی و اسید فولیک از جمله آنتی‌اکسیدان‌های موثر بوده و از پراکسیداسیون لیپیدی جلوگیری کرده و تولید احتمالی گونه‌های اکسیژن فعال را خنثی می‌کنند. بنابراین استفاده از مکمل اسیدهای چرب ضروری در تغذیه، برای بهبود عملکرد تولیدمثلی لازم بوده و می‌بایست در کنار مکمل‌ها از آنتی‌اکسیدان‌ها نیز استفاده شود. طبق نتایج مصرف یک رژیم غذایی غنی شده با ویتامین e، سلنیوم، روی، اسید فولیک و اسیدهای چرب چند غیراشباع امگا3، می‌تواند تعداد اسپرم‌ها را افزایش و تحرک آن‌ها را بهبود بخشد.