بررسی ارتباط بین مسمومیت با فلزات سنگین و میزان بروز سقط در نشخوارکنندگان; مطالعه مروری سیستماتیک

مقدمه: فلزات سنگین به عنوان مواد مختل کننده غدد درون ریز بدن موجودات زنده محسوب می شوند. مطالعات متعددی به بررسی ارتباط بین در معرض قرار گرفتن و مسمومیت با فلزات سنگین و مشکلات سقط در حیوانات مختلف پرداخته اند. البته تعداد این مقالات در مورد نشخوارکنندگان محدود بوده است. بنابراین هدف مطالعه حاضر بیان خلاصه ای از مقالات موجود که به بررسی ارتباط بین مسمومیت با فلزات سنگین و بروز سقط در نشخوارکنندگان پرداخته اند می باشد. مواد و روش کار: کلمات کلیدی مورد جستجو از پایگاه داده ای mesh و nlm استخراج شد و عبارتند از مسمومیت با فلزات سنگین سقط و نشخوارکنندگان. یک جستجوی کامل در پایگاه های داده ای شامل scopus، pubmed و web of science انجام شد. معیار های خروج از مطالعه عبارت بودند از:1-مطالعات بدون ارتباط به مسمومیت با فلزات سنگین،2-مطالعات غیر حیوانی 3-مطالعات غیر انگلیسی. مقالات تکراری حذف گردید و تعداد مقالاتی که در نهایت مورد مطالعه قرار گرفتند 30 عدد بودند. بحث و بررسی: اگر چه وجود فلزات سنگین در جیره غذایی نشخوارکنندگان جهت انجام فرایندهای فیزیولوژیکی، ساختاری و آنزیمی ضروری است اما عدم تعادل در میزان این فلزات خطراتی از جمله مسمومیت جنینی، اختلال در اسپرماتوژنزو تکامل تخم را به همراه دارد. در تعدادی از مقالات بیان شد که میزان فلزات سنگین مانند روی، مس و منگنز در رویان چندین برابر دیگر بافتهای تولید مثلی بدن ارزیابی شده، از اینرو درمیابیم که رویان این مواد را انباشته می کند و جهت رشد و بقا مورد استفاده قرار میدهد. تعدادی از مقالات به بررسی نقش فلزات سنگین در بدن نشخوارکنندگان پرداخته بودند برای مثال تجمع سرب در بدن می تواند باعث کاهش تولید فولیکول، تکرر سقط و ناهنجاری های جنینی در گوسفندان شود. کادمیم، آرسنیک و جیوه با هایپر پلازی سلول های بینابینی بیضه و اختلال در اسپرماتوژنز از طریق کاهش سطح گنادوتروپین ها و کاهش تولید تستوسترون در بدن نشخوارکنندگان سمیت ایجاد می کنند. طبق مطالعات انجام شده نشخوارکنندگان جوان حساسیت بیشتری به مسمومیت با جیوه دارند. نتیجه گیری: مدفوع گوسفندان، علفزارها و کودهای کشاورزی منابع مهمی از فلزات سنگین به خصوص آهن، منگنز، مس و روی هستند. در معرض قرار گرفتن با این فلزات، سیستم تولید مثلی را دچار مسمومیت مزمن و تخریب سلولی در سطوح عملکردی و ساختاری می کند، این امر منجر به اختلال در فرایند استروئیدوژنز و تخریب لایه سلولی زایا از غشای پایه، اختلال در اسپرماتوژنز، آتروفی سلول های لیدیگ و سلول های تکا، اختلال در تنظیم هورمونی گامتوژنز، اختلال در عملکرد جفت و کاهش نرخ باروری و رشد جنین، مسمومیت جنین و تخریب سلول های گرانولوزا و در نهایت سقط می شود. در پایان توصیه می شود که مطالعات بیشتری بر روی راه های مسمومیت با فلزات سنگین، مکانیسم ایجاد سقط در حیوانات و میزان حساسیت گونه های مختلف نشخوارکننده در معرض قرار گرفته با فلزات سنگین انجام شود.