مروری بر مهم‌ترین علل سخت زایی و روش درمان بدون جراحی

مقدمه: سخت زایی یا dystocia میتواند وابسته به فاکتورهای متنوعی باشد. احتمال وقوع آن حدود 5 درصد گزارش شده است (در نژادهای برکیوسفال این احتمال به 100 نیز می‌رسد). زمان شروع مداخله‌ی دارویی یا جراحی نقش مهمی را در بقای نوزاد ایفا می‌کند. زایمان معمولا 65 روز بعد از به اوج رسیدن مقدار هورمون lh در خون رخ می‌دهد که در صورت طولانی شدن مدت زمان بارداری میتوان به سخت‌زایی مشکوک شد. سوابق موضوع : رایج‌ترین دلیل سخت‌زایی اینرسی رحم است که فاکتورهای مختلفی مثل سپسیس، افزایش سن و یا نقص ژنتیکی ناحیه میومتریال رحم در آن دخیل است. زمانیکه تعداد جنین‌ها در رحم کمتر از حد معمول باشد نیز احتمال وقوع اینرسی افزایش می‌یابد. یکی دیگر از دلایل سخت‌زایی انسداد است. انسداد میتواند به علت پیچ‌ خوردگی رحم، پارگی رحم، فتق اینگوینال، ناهنجاری‌های بافت نرم واژن و فرج و کانال باریک لگنی رخ دهد. سخت‌زایی با منشا جنینی میتواند به علت پوزیشن نامناسب جنین، حضور جنین بسیار بزرگ و ناهنجاری جنینی مثل آناسارکا (water puppy) رخ دهد. روش درمانی: درمان دارویی اصلی سخت‌زایی کلسیم و اکسی توسین است. کلسیم برای افزایش تعداد انقباضات رحمی و اکسی توسین برای افزایش فرکانس انقباض‌ها بکار میرود.اکسی توسین نقش بسزایی در ایجاد انقباضات ملایم رحمی دارد و همچنین باعث افزایش سرعت جذب کلسیم در سلولهای میومتریال رحم میشود بنابراین کلسیم و اکسی توسین در ترکیب باهم برای درمان اینرسی رحمی بکار میروند. هیپوکلسمی ایجاد شده در سلولهای میومتریال رحم معمولا با محلول کلسیم گلوکونات 10 درصد قابل برطرف کردن است. کلسیم گلوکونات را هم میتوان به شکل iv (10-20 mg/kg) همزمان با مانیتورینگ قلبی برای جلوگیری از آریتمی و هم به شکل زیرجلدی (22 mg/kg ) استفاده نمود. در صورت تزریق زیرجلدی کلسیم، بهتر است قبل از تزریق با سالین رقیق شود (1:1 mg/kg ) زیرا که تزریق زیرجلدی نمک‌های کلسیم میتواند دردناک باشد و ایجاد زخم و گرانولوما در ناحیه تزریق کند. نتیجه مطلوب با تزریق زیرجلدی 45 دقیقه بعد از تزریق در رحم ایجاد میشود. چه در تزریق زیرجلدی و چه داخل رگی، تزریق کلسیم هر 6 تا 8 ساعت باید تکرار شود. اکسی توسین از بخش قدامی غده هیپوفیز ترشح میشود و باعث انقباض عضلات، ترشح شیر و رفتار مادرانه میشود. اکسی توسین به هیچ عنوان در مواقع سخت زایی انسدادی نباید تجویز شود چون میتواند پارگی رحم ایجاد کند. اکسی توسین باید به شکل میکرودوز 0.25 تا 1 واحد تجویز شود و بیشتر از 5 واحد برای هر نوع سایزی در سگ‌های ماده تزریق نشود. دوزهای بالاتر باعث ایجاد تتانی عضلانی و هیپوکسی جنینی میشود. اکسی توسین به روش iv,im,sq می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. هر دوز اکسی توسین را میتوان هر 15 تا 30 دقیقه تکرار کرد. اگر بعد از 2 یا 3 بار تکرار دوز هیچ نوزادی به دنیا نیامده و انقباضات رحمی همچنان قوی هستند حتما حیوان باید برای سزارین آماده شود.‎ نتایج و بحث: دلایل مختلفی میتواند باعث سخت زایی شود که در صورت بکارگیری روش درست قابل درمان خواهد بود.