پهنه‌بندی سیل خیزی با استفاده از gis: مطالعه موردی شهرستان شیراز

سیل یکی از پدیده‌های طبیعی است که هر سال خسارات فراوانی در نقاط مختلف ایران و جهان به بار می‌آورد و برای مقابله با آن اقدامات مختلفی انجام می‌گیرد که بعضی از این اعمال، مقابله با خود سیل مثل ایجاد سد و احداث دیوار در حاشیه رودخانه‌ها است و دیگر اقدامات مربوط به مدیریت حوضه‌ها است که شناسایی و پیش‌بینی عوامل موثر در ایجاد و تشدید سیلاب را در بر می‌گیرد. با‌‌ توجه به این‌که برای جلوگیری از بروز اینگونه پدیده‌های زیان‌ بار نمی‌توان در عوامل و عناصر جوی تغییری ایجاد کرد، هرگونه راه‌ حل اصولی و چاره ساز را باید روی زمین جستجو کرد. از این نظر مناطقی که پتانسیل بالایی در تولید سیل دارند باید به طریقی شناسایی شوند. در مطالعه حاضر پهنه‌بندی مناطق مستعد به وقوع سیل در حوضه‌ی شهرستان شیراز با استفاده از gis مورد بررسی قرار گرفته است. جهت انجام مطالعه تعداد 8 پارامتر بعنوان معیارهای اصلی شناسایی و پس از اماده سازی این لایه های اطلاعاتی در gis تلفیق شدند. این لایه های اطلاعاتی شامل فاصله از آبراهه، تراکم آبراهه، وضعیت پوشش گیاهی، میانگین بارندگی سالانه، ارتفاعات، شیب، زمین شناسی و کاربری اراضی می شوند. نتایج بدست امده نشان دهنده مناطق با خطر بالا سیل با مساحت 93/2268 کیلومتر مربع معادل 87/21 درصد از مساحت در حوضه‌ی شهرستان شیراز می باشد. بر اساس این نتایج می توان درباره نحوه استفاده از اراضی و کاربری‌های مختلف کشاورزی، صنعتی، خدماتی و مکانیابی سکونتگاه های شهری و روستایی تصمیم‌گیری نمود تا آثار زیان بار سیل را در حد ممکن به حداقل رساند.

flood risk zoning using gis: case study of shiraz

flood is one of the natural phenomena that causes a lot of damage every year in different parts of iran and the world. various actions are taken to deal with the flood risk such as creating dams and building walls on the banks of rivers. other measures are related to the management of watersheds, which includes the identification and prediction of the effective factors in creating and intensifying floods. in order to prevent the occurrence of such harmful phenomena, any principled solution should be sought on the ground. from this point of view, the areas that have a high potential in generating floods should be properly identified. in the current study, the zoning of flood-prone areas in the shiraz basin has been investigated using gis. in order to conduct the study, 8 parameters were identified as the main criteria and they were integrated in gis. these information layers include the distance from the riivers, density of the rivers, vegetation density, average annual rainfall, elevation, slope, geology and land use. the obtained results showed high flood risk areas with an area of 22568.93 square kilometers, equivalent to 21.87% of the area in the shiraz basin. based on these results, it is possible to make decisions about the use of agricultural, industrial, and services and the location of urban and rural settlements in order to minimize the harmful effects of floods as much as possible.