نظام آموزشی نوین ایران: تقلیدی یا تلفیقی؟

با آشکار شدن ناکارآمدی نظام آموزشی سنتی به‌ویژه آموزش مکتب‎ خانه‎ ای از اواخر دوره قاجار در ایران، رجال معارف پرور اقدام به تاسیس مدارس جدید کردند. فعالیت این مدارس که از یکی دو دهه قبل از انقلاب مشروطه (1287-1285 ش) شروع شده بود با ابتکار کشف آموزش الفبا به روش صوتی توسط میرزا حسن رشدیه، به‌تدریج مورد اقبال قرار گرفت. با این احوال سوال عمده این است که این نظام آموزشی تقلیدی تمام و کمال از کشورهای پیشرفته وقت- که تحت عنوان و مفهوم کلی غرب مشهورند- است؟ یا تلفیقی از نظام آموزشی غربی با فرهنگ و سنت‎ های ایرانی؟ این نوشتار از نوع پژوهش کتابخانه ‎ای و به روش توصیفی- تحلیلی تدوین یافته است. هسته اصلی منابع مورد استناد، متن صورت مذاکرات و مصوبات شورای عالی معارف (1317-1301) است. ضمن اینکه ده‌ها منابع اعم از کتاب و مقاله نیز مورد استفاده قرار گرفته است. دستاورد مقاله حاکی است با عنایت به تکاپوهای رجال معارف پرور در تاسیس مدارس جدید با حفظ رویکردهای سنتی، نقش رجال مذهبی به‌خصوص علمای نواندیش در تاسیس مدارس نوین، نقش مجتهد جامع‎ الشرایط عضو شورای عالی معارف و... نظام آموزشی نوین ایران را می‎توان تلفیقی محسوب نمود.