اسپای طبیعت درمانی در قالب ماسه درمانی با تاکید بر ریگ لوت

مقدمه: پهنه‌های ماسه‌ای یکی از مهمترین اسپاهای طبیعت درمانی در مناطق خشک و نیمه‌خشک هستند که خاصیت شفابخشی آنها و تاثیرشان در ارتقا سلامت انسان پیشتر به صورت تجربی و در زمان حال توسط پژوهش‌های متعدد تایید شده است. لذا با شناسای فضایی و معرفی مکانهایی که دارای چنین قابلیتی هستند می‌توان گام بزرگی در راستای توسعه پایدار اکوتوریسم و گردشگری سلامت برداشت. چاله لوت نیز به واسطه پهنه ماسه‌ای به وسعت 772/9077 کیلومترمربع دارای چنین پتانسلی است. لذا پژوهش حاضر پهنه‌هایی از چاله لوت را که به واسطه وجود میدان‌های ماسه‌ای و تمهیدات گردشگری (راه‌های دسترسی و مراکز خدماتی) قابلیت ماسه‌درمانی دارند، توان‌سنجی و تحلیل مکانی کرده است.داده و روش: پژوهش حاضر در دو بخش مکمل یکدیگر انجام شد، در بخش نخست که از نوع مروری است با استناد به نتایج و یافته های مطالعات و پژوهشهای پیشین به واکاوی فرسایش بادی و تبیین مبانی نظری، روشها و خواص ماسه درمانی پرداخته است. در بخش دوم اجرایی پژوهش که از نوع کاربردی است، پهنه های بالقوه اسپاهای ماسه درمانی در محدوده چاله لوت بررسی و شناسایی گردید. این فرایند از طریق تحلیل ها مکانی و با استفاده از داده های تصاویر ماهواره ای و نرم افزار arcgis انجام شد.یافته‌ها: نتایج بیان می‌دارد که ریگزارها از جریان باد و بستر طبیعت نشات می‌گیرند و خاصیت درمانی آنها منشعب از انرژی خورشید، نیروی فشارشی ذرات ماسه، افزایش سوخت و ساز بدن، ایجاد تعریق و تخلیه ذهن است. بر این مبنا مهمترین روش‌های ماسه درمانی در طبیعت را می‌توان در قالب حمام ماسه، ماسه نوردی و ماسه بازی طبقه‌بندی نمود. نتایج حاصل از پهنه‌بندی نشان داد وسعتی در حدود 95/1492 کیلومترمربع (46/16 درصد) از میدان ماسه‌ای لوت دارای حداکثر تناسب ارضی برای ماسه درمانی است که در قالب دو پهنه‌ی اصلی عمدتاً در حواشی شمال، شرق و جنوب ریگزار گستردگی دارند.نتیجه‌گیری: تبیین این پهنه‌های تناسب ارضی در قالب نقشه مبین نخستین گام برنامه‌ریزی مکانی در جهت رشد و توسعه پایدار طبیعت‌گردی در چارچوب ایجاد اسپای طبیعت درمانی است و می‌تواند سند علمی برای مدیران و برنامه‌ریزان و نقشه راهی برای گردشگران مبتنی بر طبیعت باشد.

nature therapy spa in the frame of sand therapy with emphasis on lut erg

introduction: sand fields are one of the most important naturopathy spas in arid and semi-arid regions, whose healing properties and their effect on improving human health have been experimentally confirmed in the past and currently by numerous researches. therefore, by identifying the space and introducing the places that have such ability, a big step can be taken in the direction of sustainable development of ecotourism and health tourism. lut playa also has such a potential due to its sand area of 9077.772 square kilometers. therefore, the current research has evaluated and spatially analyzed areas of lut erg, which are capable of sand therapy due to the presence of sand fields and tourism arrangements (access roads and tourism service centers).data and method: the present research was conducted in two complementary parts, in the first part, which is a review, based on the results and findings of previous studies, it analyzed the wind erosion and explained the theoretical foundations, methods and properties of sand treatment. in the second implementation part of the research, which is of an applied type, the potential areas of sand therapy spas were investigated and identified in lut erg. this process was done through spatial analysis using satellite image data and arcgis software.results: the results show that the sand dunes originate from the wind currents and the bed of nature, and their therapeutic properties are derived from the sun's energy, the compressive force of sand particles, increasing the body's metabolism, creating perspiration and emptying the mind. based on this, the most important methods of sand therapy in nature can be classified in the form of sand bath, sand climbing and sand play. the results of the zoning showed that an area of about 1492.95 square kilometers (16.46%) of the lut sand field has the maximum land suitability for sand treatment, which are spread in the form of two main areas, mainly in the north, east and south edges of the sand field. conclusion: the explanation of these land suitability zones in the form of a map shows the first step of spatial planning in the direction of sustainable growth and development of nature tourism in the framework of creating a nature spa and can be a scientific document for managers and planners and a road map for nature-based tourists.