تحلیل جایگاه خدمات اکوسیستمی در فرایند ارزیابی اثرات محیط‌زیست (مطالعه موردی: پروژه‌های راه و راه‌آهن)

ارزیابی اثرات محیط‌زیستی (eia) به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای مدیریت و حفاظت محیط‌زیست و تضمین دستیابی به توسعه پایدار نظام برنامه‌ریزی اعلام شده است. با این حال متاسفانه جهان شاهد پیدایش پیامدهایی نظیر آلودگی‌ آب‌وخاک، فرسایش، تخریب جنگل‌ها، کاهش تنوع زیستی، تخریب لایه ازن، تغییرات اقلیمی و کمبود منابع می‌باشد. نتایج مطالعات بیانگر این مطلب هستند که مهم‌ترین مسئله موردتوجه در انتخاب گزینه‌ها در ارزیابی‌های اثرات محیط‌زیست، دستیابی به سود اقتصادی از پروژه‌ی مدنظر است. همچنین به علت عدم برخورداری از ساختار اجرایی مناسب، عدم تقویم به ارزش پولی بودن و عدم توجه به خدمات اکوسیستمی تصمیمات گرفته شده جهت رد یا تایید پروژه بسیار دقیق و کاربردی نیست. به‌منظور دستیابی به ارزش خدمات اکوسیستم باید مطالعات تاثیرات محیط‌زیستی انجام شود. این امر کاری جدید و کاربردی است که استفاده از آن برای پروژه راه و راه‌آهن بسیار مهم است زیرا با احداث این پروژه‌ها علاوه بر نابودی قسمتی از اکوسیستم، پیامدهایی نظیر کاهش تنوع زیستی و خدمات اکوسیستم به دنبال دارد. در این پژوهش به بررسی روند اجرایی و راهکارهای رفع نواقص دستورالعمل اجرایی پروژه‌های راه و راه‌آهن با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و نظرسنجی از متخصصین این حوزه پرداخته شده است. در همین راستا پرسش‌نامه تخصصی با استفاده از روش دلفی و در مقیاس لیکرت طراحی گردید. نتایج نشان می‌دهد یکی از بهترین راهکارهای رفع نواقص تصمیم‌گیری، ادغام خدمات اکوسیستمی در فرایند ارزیابی اثرات محیط‌زیست پروژه‌های راه و راه‌آهن در بخش تحلیل آثار است.