رابطه خدا با نظام هستی از دیدگاه حکیم سهروردی

منشا صدور و پیدایش عالم هستی در نظامهای مختلف فلسفی- عرفانی تفسیرهای گوناگون، پذیرفته است. از جمله نظریه های مطرح در دانش فلسفه اسلامی، نظریه فاعلیت بالرضا است که منسوب به حکیم سهروردی طلایه دار حکمت اشراق می باشد.مقاله حاضر، ضمن بررسی جایگاه این نظریه و مبانی آن در دستگاه فلسفی اشراقیون، وجوه اشتراک و افتراق آن را با آرای حکمای قبل از وی (مشائیان) و بعد از وی (متعالیه) معلوم می نماید.آنچه بر اهمیت این موضوع تاکید می کند سوال زیر است:رابطه خدا با جهان از نظر فلسفی و عرفانی چگونه تفسیر می گردد؟برای یافتن پاسخ موجه و خردپسند به این سوال هر یک از نظامهای فلسفی مشاء، اشراق و متعالیه با ژرف اندیشی خاص خود بدین مسئله پرداخته اند که با بررسی و تحلیل آنها می توان دیدگاههای آنان را به منزله نقطه عطفی میان رویکردهای فلسفی و رویکردهای عرفانی آنان پیرامون خداشناسی و جهان شناسی بر محور توحید تلقی نمود.