تاملی درباره منابع و شیوه کار فردوسی

یکی از دشوارترین و پیچیده ترین مباحث شاهنامه شناسی ، مسئله منبع یا منابع فردوسی و شیوه ی استفاده ی وی از آنهاست . اشاره آشکار فردوسی ، کمترین تردیدی بر جای نمی گذارد که منبع اصلی او ، شاهنامه ابومنصوری بوده است ، اما این که متن مذکور ، یگانه ماخذ نظم شاهنامه بوده و با فردوسی از منبع / منابع دیگر نیز بهره مند شده است ، پرسشی است که در بخش نخست مقاله بر پایه چند دلیل عقلی و متنی از مقدمه شاهنامه ابومنصوری و ‹‹ غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم ›› ثعالبی نشان داده شده است که در بحث مفهوم و حدود امانت داری فردوسی در سرایش شاهنامه، باید موضوع حذف و انتخاب داستانها و تغییر جزئیات روایات را هم به دیده داشت. در پایان نیز بحث ابهام آمیز ناقص و بی ترتیب بودن هزار و چند بیت دقیقی درشاهنامه ، به رغم اشتراک منبع وی و فردوسی مطرح شده است . همچنین در میان این سه بخش اصلی به موضوعاتی چون : دو چهرگی اسکندر در شاهنامه ، سال و ترتیب فرمانروایی اشکانیان ، اختیاری یا فرمایشی بودن کار دقیقی ، زمان ورود ادبیات دقیقی به شاهنامه و ... به عنوان مباحث مرتبط با ماخذشناسی شاهنامه و شیوه ی کار فردوسی اشاره شده است.