زمان گذران در نگاه بیقرار خیام

معمای پیچیده ی هستی، همواره ، همچون رازی سر به مهر ،‌ کنجکاوی آدمی را بر انگیخته و او را در درازنای زمان به خود مشغول داشته است . اندیشمندان جهان ، با درنگ در این معمای مبهم ، هر کس به شیوه ای ،‌پندارهای خویش را بازگفته است . حکیم عمرخیام نیشابوری از اندیشه ورزان نامدار ایرانی است که در سرودهای اندک خود ، پرسشهایی ژرف و شگرف را در انداخته و برای آسوده شدن از دست این پرسش های جانگزای بی پاسخ راههایی را پیش نهاده و بازگفته است . ژرفای اندیشه ی خیام را از عمق همین درنگها ، پرسشها و تردیهای بنیادین میتوان دریافت و شخصیت او را از لابه لای همین سوالات جسارت آمیز می توان بازشناخت . او وقتی در گذر پرشتاب زمان ، ‌ناخرسند ،‌ به حیرتی آمیخته به بدبینی دچار می شود ، به این باور می رسد که هیچ چیز ‹ر حقیقی تر ›› از ‹‹دمی ›› که در آن به سر می برد و لحظه ای که در اآن نفس می کشد ، نیست . پس بهترین راه زندگی را برای خود و دیگران در آن می بیند که این دم را غنیمت بشمارند و فرصت خود را بیهوده از دست ندهند و آشکارا سفارش می کند که :‌ چون بوده گذشت ونیست نابوده پدید خوش باش، غم بوده و نابوده مخور با توجه به این مضمون ‹‹ غنیمت شمردن فرصت ›› و ‹‹ زیستن در حال ›› از مضمونهای بنیادین رباعیهای خیام است ، در این نوشته کوشیده شده است تا این موضوع به اندازه توان ، بررسی شود .