جهانی سازی یا محلی سازی؟ نقدی بر تئوری زمان جهانی آنتونی گیدنز و طرفداران او

بدون تردید تئوری ’جهانی سازی’ (globalisation) یکی از مجادله برانگیزترین تئوریهای علوم اجتماعی در دهه 1990 بوده است . اگرچه تاثیرات ’جهانی سازی’ به ویژه با توجه به پیشرفتهای عظیم صنعتی و تاثیر آن بر گسترش ارتباطات امری انکارناپذیر نیست ، ولی مسائلی از قبیل منشاء ، مقصد و اشاعه فرآیند آن موضوعاتی نیستند که دانشمندان علوم اجتماعی درباره آنها توافق داشته باشند . برخی از نظریه پردازان (مانند گیدنز)ریشه های ’جهانی سازی ’ را حتی در اعصار ماقبل انقلاب صنعتی جستجو کرده و معتقدند تنها چیزی که در قرن بیستم صورت گرفت تشدید آن بود . مضافا اینکه ، روند ’جهانی سازی’ یک ‍فرآیند دیالکتیکی تلقی می شود که بر اساس آن وقایع محلیتحت تاثیر اتفاقاتی قرار می گیرند که کیلومترها با آنها فاصله دارند و بر عکس . از این دیدگاه، نقطه شروع ’جهانی شدن زمان’ به گسترش و نفوذ جشنهای بزرگ مسیحیان (مانند اعیاد کریسمس و پاک )باز می گردد. بر این اساس، ’جهانی سازی’ پدیده ای کاملا غربی است که در اوایل قرون وسطی پدیدار شده است . جشنهای پایانی سال 1999، به عنوان محور تغییر هزاره ، فرصت مغتنمی بود تا این تلقی ویژه از ’جهانی سازی’ در بوته آزمایش گذاشته شود . بنابراین ، برای ارزیابی مجدد مفهوم این تئوری ، تاثیر جشنهای جهانی هزاره بر جامعه ایران - کشوری که از دهه 1970 به بعد روند بسیار ویژه ای از توسعه را طی نموده است - مورد مطالعه قرار گرفت . پس از استفاده از روشهای مشاهده مشارکتی در فضاهای خصوصی و عمومی ، تحلیل رسانه های گروهی و توزیع پرسشنامه در میان دانش آموزان دبیرستانی ، هدف از تحقیق دستیابی به این نکته بود که جامعه ایران چقدر از وجود جشنهای هزاره آگاه است ، با فلسفه آن آشنائی دارد و تا چه حد در این جشنها شرکت کرده است - جشنهایی که از نظر تئوریکی هیچ گونه ربطی به آنها نداشتند . تحقیقی که نتیجه آن این نظریه را که ’زمان ’ جهانی شده است ، به طور انتقادی زیر سوال می برد .