توبه در ایران باستان

از متون ایرانیان باستان چنین بر می آید ، که هرگاه شخصی عملی خلاف اخلاق یا شرع مرتکب می شد ، به عنوان کفاره ی گناه خود به یک اقدام سودمند اجتماعی قیام می کرد تا روح خود را از عقوبت آن گناه و عذاب دوزخ رهایی بخشد و بدین ترتیب ضمن پالودن روان خود ، به آرامش ابدی در آن دنیا نیز دست یابد . از آنجا که ‹‹ توبه ›› جنبه ی شخصی داشت ، باید اعتراف به گناه توسط شخص گناهکار و در زمان حیات خودش در این دنیا انجام می گرفت ، ولی با گذشت زمان بنابر دلایل گوناگون به افراد اجازه داده شد ،به جای دیگری ، مراسم اقرار به گناه و توبه را به جا بیاورند و کفاره ی گناه را که کم کم به اظهار ندامت و پشیمانی صرف محدود شده بود ، به نیابت از طرف فرد خطاکار به عهده گیرند . همچنین بعدها نوعی از خرید گناه نیز در ایران مرسوم گردید و سرانجام اگرچه نیت اصلی ‹‹ توبه ›› همچنان پاک و منزه پا برجا ماند ولی راههای جبران گناه در طی قرون دچار دگرگونی شد .