بررسی وقوع تبعی (فرارویدادگی) غواسق نسبت به عالم انوار

فرارویدادگی (supervenience) یا وقوع تبعی، اصطلاحی در فلسفۀ ذهن است که اول بار دانالد دیویدسن در مقالۀ «رویدادهای ذهنی» درباب رابطۀ امور ذهنی و فیزیکی مطرح کرد، که طبق آن، امور ذهنی تابع نوع فیزیکی هستند، یعنی به تبع امور فیزیکی وجود دارند ولی قابل فروکاست به امور فیزیکی نیستند. ژیگوان کیم با بسط این مفهوم در حوزه‌های دیگر فلسفه تاکید کرده که فرارویدادگی یک مفهوم ذاتاً فلسفی است و بیرون از فلسفه کارایی ندارد. با این حساب، می‌توان این مفهوم را فراتر از آنچه دیویدسن در چارچوب فیزیکالیسم حداقلی خود استفاده کرد، همچون یک مفهوم خاص فلسفی در قلمرو فلسفۀ اشراقی نیز به کار برد. رابطۀ بین جوهر غاسق و انوار در فلسفۀ سهروردی مجالی برای کاربرد مفهوم فرارویدادگی دارد. زیرا سهروردی در مقالۀ اول از قسم دوم حکمت الاشراق تصریح می‌کند که جوهر غاسق فی‌نفسه ظاهر نیست، یعنی در ذاتش هیچ نوری نیست. از سوی دیگر، جوهر است و نیازمند محلّ نیست. بنابراین، به زعم سهروردی، جوهریّت غواسق امر عقلی و غاسقیّت آن‌ها امر عدمی است؛ یعنی از نور بی‌بهره است. همچنین غواسق جنبۀ سلبی آگاهی نورالاقرب (صادر اول) و سایه‌هایی در برابر نور هستند. پس آنها هرچند وجود دارند ولی نور ندارند و برای تعیین هویت آنها باید روی دو چیز تمرکز کنیم: یکی جوهریّت آن‌ها که طبق سهروردی، عبارت از مقداریّت است، و دیگر این که نسبت آنها را با انوار مشخص کنیم. به نظر می‌رسد سهروردی در باب غواسق، بین وجود و مقدار و نوریّت وفاق شایسته‌ای که بتواند هویت واقعی غواسق را توضیح دهد قرار نداده و به همین دلیل غواسق همواره تابعی از وجود نور هستند؛ مقادیری که چون نور ندارند عدم محض هستند و با کمک نور قابلیّت وجودی می‌یابند. این وضعیت بسیار شبیه وضعیت امور ذهنی در نزد دیویدسن است که هرچند پایۀ رویدادشان امور فیزیکی است، ولی مختصات مخصوص خود را دارا هستند. درنتیجه، غواسق همواره با وجود نور است که حضور دارند وعلیرغم جوهریّت، هرگز بدون نور نمی‌توانند هویت مشخصی داشته باشند. لذا آنها وقوعشان تابع نور است.