نور به مثابه الگو در مطالعات الهیاتی نوین

نور در حکمت اشراق موضوع فلسفه واقع گشته و هستی‌شناسی و نظام سلسله موجودات بر اساس آن تعریف گشته است. اما به ساحت هستی‌شناسی منحصر نگشته و نظام‌های مطالعاتی دیگر را نیز شامل شده به گونه‌ای که می‌توان از نور به عنوان یک پارادایم یاد کرد و از آن برای تبیین مسائل نوین الگو گرفت. با توجه به محوریت ارتباطات چهارگانه انسان در مطالعات نوین الهیاتی، می‌توان از نور برای تبیین انسان در چاچوب این ارتباطات بهره برد. نور نزد سهروردی به «ظاهر بذاته و مظهر لغیره» تعریف شده است که با توجه به تعریف آن برای نورالانوار نزد سهروردی، در نگاه نخست در تبیین ارتباط انسان با خدا استفاده می‌گردد که این ارتباط را به صورت اضافه اشراقی و یک ارتباط یک سویه تعریف می‌کند اما با توجه به این که انسان در حکمت اشراق خود نور دانسته شده، از آن می‌توان به عنوان الگو برای سایر ساحت‌های ارتباطی انسان بهره برد. در این تعریف، نور به خودی خود، روشن و آشکار است و باعث روشنی و وضوح دیگری می‌گردد و این خاصیت بالذات بوده و و در نورافشانی نه از نورانیت او چیزی کاسته می‌شود و نه از دیگری چیزی به او می‌رسد و درواقع، در آن تعامل و تبادلی نیست که در اصطلاح اشراقی به آن اضافه اشراقی گفته می‌شود. ارتباط انسان با خود و دیگران در دو ساحت فردی و اجتماعی با همین الگو می‌تواند به ارتباطی نورانی و معنوی تبدیل گردد و نخست آن‌که خویشتن خویش را دریافته و به حقیقت نورانی خویش بازگشت می‌کند و سپس بدون بهره‌گیری و حتی چشم‌داشت معامله‌ای و تبادلی، به بهره‌مندسازی دیگران از این نور نیز می‌پردازد. در مورد جهان نیز ضمن آن‌که معنای نورانی خویش را درمی‌یابد تجربه زیسته خود با عالم را از رابطه استثماری و تصرف خارج نموده و با نوربخشی به آن، معنادار می‌سازد.