پاسخ به مسئله شر بر اساس برخی نصوص اوستایی و روایاتی از حکمت اشراقی

مسئله شر به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل فلسفه دین، بر این پیشفرض مبتنی است که اگر خداوند قادر و خیر مطلق وجود دارد، بایستی از وقوع شر جلوگیری می‌کرد و وجود شر در عالم، با وجود او تناقض منطقی دارد. حال اگر دیدگاهی ضمن پذیرش پیشفرض اولیه، بتواند پاسخی برای این تناقض ارائه دهد، مسئله شر را حل کرده است. در دو دیدگاه زرتشتی و اشراقی که از وجوه بسیاری شباهت‌هایی به هم دارند، به طور مبنایی به مسئله شر پرداخته شده و توجیه وجود شر در جهان، از طریق تبیین نظام هستی‌شناختی مبتنی بر نور ارائه شده است؛ مبانی مهمی چون عدمی بودن شر، نظام سلسله مراتب نورانی شامل عالم عقول، عالم نفوس و عالم عنصری که تحت تدبیر آنان قرار دارد، تبیین کیفی شر در عالم کون و فساد از طریق تبیین جریان تحول و حرکت زمانمند موجودات ناقص به سوی کمال ذاتی تحت تدبیر افلاک سماوی و مهمتر از همه تبیین علت وقوع شر که به وجه امکانی، فقر و معلولیت موجودات بازمی گردد. در این مقاله سعی می‌شود ضمن بررسی مبانی کلی نظام هستی‌شناختی دین زرتشتی و فلسفه اشراقی سهروردی همچون عدمی بودن شر، امکان، نقص و معلولیت به عنوان منابع هستی‌شناختی شر و لزوم حرکت زمانمند موجودات عالم عنصری از نقص به کمال و از قوه به فعل در بستر زمان به عنوان کیفیت بروز شرور، بر مبنای این اصول کلی، به پرسش‌های مسئله شر پاسخ دهیم.