رابطه زیبایی و عالم خیال در فلسفه هنر اشراقی سهروردی

سهروردی، یکی از ارزشمندترین و درخشان‌ترین نظریه‌های هنری در جهان اندیشه اسلامی را تاسیس کرده است. بنیان فلسفه سهروردی بر هستی‌شناسی نور قرار دارد. این حکیم بزرگ نور را به عنوان یک مفهوم مشکک، با هستی یکی می‌دانست و با زیبایی و کمال هم همتا درک می‌کرد. طبق گفته‌های سهروردی زیبایی را می‌توان به چهار بخش حسی، خیالی، عقلی و زیبایی مطلق تقسیم کرد. زیبایی مطلق همان نورالانوار است. زیبایی‌های حسی که با حواس درک می‌شوند و متعلق به عالم حس است، در مرتبه اول زیبایی‌ها قرار دارد. در اوج سلاسل زیبایی‌ها، مکارم الاخلاق که زاییده عشق به نورالانوار است وجود دارد. با این حال، مسئله اصلی در این پژوهش زیبایی‌های خیالی است. زیبایی‌های خیالی که از عالم خیال سر چشمه می‌گیرد، به مثال پلی است بین زیبایی‌های حسی و عقلی. طبق یافته‌های این مطالعه، انسان با قوه خیال خلاق به عالم خیال متصل می‌شود و می‌تواند زیبایی خیالی را به دست آورد و گامی به سوی زیبایی‌های کامل بر دارد. در این صورت هنرمند اسلامی که جویای حقیقت و شیفته زیبایی حقیقی است، با زیبایی‌های خیالی که از عالم خیال تغذیه می‌شود، آثار هنری را می‌آفریند تا دلالت و تصوری بر/از حقیقت و رمزی بر زیبایی نورالانوار باشد. به نظر می‌رسد سهروردی بر خلاف جنبش‌های هنری معاصر مانند هنر برای هنر یا هنر برای سرگرمی، شعار هنر برای حقیقت را پذیرفته است و از نظر او عالم خیال فضایی هنری و دارای ارزش است. در این پژوهش سعی شده است تا زوایای فلسفه هنر شیخ الاشراق آشکار شود و بدین ترتتیب در سفر هستی راه برای جویندگان حقیقت و کمال در چارچوب مفاهیم وجود، معرفت و خیال روشن شود.