رابطه عقل و وحی در اثبات خدا در اندیشه مجلسی و لاهیجی

خداشناسی مهم‌ترین اصل اعتقادی و اصلی‌ترین محور معارف دینی است که درباره‌های راه‌های شناخت آن شیوه‌های متفاوتی مطرح کرده‌اند و در این میان نقش وحی و عقل به دلیل ویژگی خاصشان از اهمیت والایی برخوردار است و این بحث از همان قرون نخستین اسلامی مورد توجه اندیشمندان مسلمان بوده است. حکیم لاهیجی و علامه مجلسی نیز به عنوان دو متکلم امامیه در مدرسه کلامی اصفهان بحث مذکور را مورد توجه قرار داده و در ذیل مباحث مختلفی به رابطه عقل و وحی در اثبات خدا پرداخته‌اند، به همین جهت پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه عقل و وحی در اثبات خدا در اندیشه این دو حکیم نگاشته شده است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان داده است که علامه مجلسی عقل را یکی از منابع مهم شناخت می‌داند، اما محور و میزان راهنمای عقل، وحی ومعرفت وحیانی است و در مقابل حکیم لاهیجی با وجود اینکه در مقابل وحی و سنت تسلیم است،ولی رویکردشان در اثبات خداوند بیشتر بر عقل و معرفت عقلی متکی است. رویکرد علامه مجلسی در اصول عقاید بالاخص توحید تا آنجایی که در آثارشان بررسی کردیم یک رویکرد عقلی (غیر فلسفی) نقلی با محوریت وحی است. او سعی می‌کند مبانی و براهین عقلی‌ را از معارف وحیانی اتخاذ کند. نظیر شش دلیل عقلی که درکتاب بحار الانوار در اثبات وحدت صانع آورده اند. اما حکیم لاهیجی با توجه به مشی فلسفی کلامی اش که در آثاری چون شوارق الالهام هویداست، رویکردشان یک رویکرد عقلی فلسفی در اصول عقاید است و عقل و وحی را مکمل همدیگر در توحید و اصول عقاید میداند.