تحلیل حقوقی ازدواج سفید در قانون مدنی ایران

در اصول و مبانی فرهنگ رفیع اسلامی تعاریف متداول و مرسومی از بنیان خانواده شده است. اما جامع ترین تعریفی که می‌توان از این مقوله ارائه نمود این است که از کنار هم بودن قانونی و شرعی زوجین در قالب طرح رسمی ازدواج، خانواده شکل می‌گیرد. و ازدواج سفید یکی از شیوه‌های زندگی مشترک جدید و مدرنی است که به تازگی از فرهنگ منحط غرب وارد فرهنگ ایران شده است. پس باید گفت که این فرهنگ نیز مانند سایر فرهنگها، یک فرهنگ وارداتی محسوب می‌شود.که رویکرد آن بیشتر برای زوجین علاقمند و نیازمند جنبه مسکن درمانی، تفننی یا همان زنگ تفریح است. با توجه به اینکه این دو مفهوم دو روی یک سکه هستند اما وجه تمایزاتی نیز با هم دارند. در حقیقت ازدواج سفید صورت دوم متعه است؛ البته با زاویه بیشتر وکمی منعطف تر. اگر بخواهیم از ازدواج یک مخرج مشترک بگیریم متعه و ازدواج سفید حاصل این نتیجه می‌شود. در این رویکرد، ازدواج به منزله کنار هم بودن به شیوه قانونی و رسمی صورت نمی گیرد. فلذا در تعریف جزئی این پدیده نوین اجتماعی باید گفت که ازدواج سفید به نحوی با قصد رابطه جنسی بین زن و مرد بدون جاری شدن صیغه عقد نکاح و یا حتی ثبت آن بوده لذا این رابطه جنسی که با شریک جنسی موقت همراه است به دنبال یک ارتباط فرا خانوادگی در جهت اقناء و ارضاء امیال جنسی و عاطفی انجام می‌شود که اغلب به لحاظ حقوقی دچار چالشهایی می‌گردد که در متن اصلی مقاله به آن خواهم پرداخت. به نظر می‌رسد که این رابطه جنسی به نوعی اعلام نیاز بیشتر از ظرفیت، از جانب هر یک از شریک جنسی زن یا مرد باشد. در این شیوه از زندگی مشترک؛ هم زیستی مسالمت آمیز با بر عهده گرفتن تعهدات و ضمانت اجراء قانونی همراه نیست. لذا از این حیث حقوق طبیعی زن مغفول خواهد ماند و در این میان زن زوجه بیشتر متضرر می‌شود که اوصاف اضرار آن به تفصیل اشاره خواهد شد. در کشور ایران پدیده ازدواج سفید از دو بُعد مورد ارزیابی و ارزشیابی قرار می‌گیرد. یک بُعد جامعه شناسی و دیگر بُعد قانونی و شرعی. از دیدگاه جامعه شناختی علت اصلی عدم امکان ازدواج بصورت رسمی از جمله مشکلات اقتصادی است که باید مورد مداقه قرار گیرد. از لحاظ قانونی و شرعی هم در حکم زنا بوده و فرزند حاصل از این هیجانات مزمن، زودگذر و آنی که خارج از اصول اخلاقی خانواده شکل می‌گیرد مورد پذیرش واقع نمی‌شود. چرا که فرایند شکلی ازدواج سفید که در خفی و بصورت پنهانی انجام می‌شود موید این مطلب است که تا چه اندازه می‌تواند اثباتاً نامشروع باشد. در واقع هر فعلی که بدون صیغه نکاح، ثبت و حتی بدون شهود انجام شود محصول مشترک فعل یاد شده حرام زاده تلقی می‌شود. از آنجاییکه ازدواج این پیوند فرخنده بصورت توافق و تراضی دو جنس مخالف برای شروع یک زندگی مشترک و هدفمند طبق اصول قانونی هر کشوری می‌تواند در ظاهر انجام شود چرا در خفی و پنهانی انجام شود. بنابراین اولین شرط لازم ازدواج رسمی رعایت اصول اولیه قانون است. و پیوندی که بدون متابعت از تشریفات قانونی در کشور اسلامی که متعهد به مبانی اصول و ارزشهای فقهی و نیز متناسب با موازین و هنجارهای شرعی اسلامی است انجام شود موجب حلیت زوجین نسبت به یکدیگر نخواهد شد.