نقش علوم و فناوری‌های نوین در حوزه ایمنی و پیشگیری از حوادث ناگوار، بحران و سوانح

امروزه در جهان شاهد تغییر و تحولات سریع در محیط پیرامونی و شرایط پیچیده پیش‌رو هستیم، سرعت تغییر و عدم قطعیت، فرآیند حرکت و تحول از وضع موجود به وضع مطلوب را به فرآیندی سیال تبدیل کرده است. ترسیم شرایط مطلوب در حوزه ایمنی و پیشگیری از حوادث ناگوار، بحران و سوانح مستلزم داشتن آرمان مشخص، شناخت وضعیت موجود و استفاده از فناوری‌های نوین در راستای انعطاف‌پذیری متناسب با شرایط مطلوب است. مسلماً علوم و فناوری‌های نوین دارای عرصه‌های مختلفی که همه این عرصه‌ها به گونه‌ای در حوزه ایمنی و پیشگیری از حوادث و سوانح نقش دارد که پرداختن به همه آن در قالب یک مقاله نمی‌گنجد لذا تمرکز نوشتار بر بررسی نقش یکی از این عرصه‌های علم و فناوری نوین یعنی آینده ‌پژوهی قرار گرفته است. آینده ‌پژوهی از جمله علوم و فناوری نوین است که چشم مردم را نسبت به رویدادها، فرصت‌ها و مخاطرات احتمالی آینده باز نگه می دارد. از این رو تبیین مفهوم آینده‌پژوهی، روش‌شناسی و ضرورت توجه به نقش اثرگذار آن در حوزه ایمنی و پیشگیری از سوانح حائز اهمیت فراوانی است که در این نوشتار به آن پرداخته شده است. پژوهش مذکور از زمرۀ تحقیقات کیفی است که از نظر هدف کاربردی و برای گرد آوری اطلاعات، از روش «کتابخانه ای» استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که بکارگیری روش های مختلف آینده‌پژوهی به عنوان یکی عرصه‌های علوم و فناوری‌های نوین باعث تشخیص هوشمندانۀ فرصت ها و تهدید های پیش‌رو شده و از نقش اثرگذاری در حوزه ایمنی و پیشگیری از سوانح برخوردار است و به عنوان یکی از عوامل اصلی کسب موفقیت در پیشرفت اسلامی ایرانی، در ابعاد و حوزه های گوناگون و از جمله حوزه ایمنی و پیشگیری از سوانح مطرح است.