بازتاب هویت و فرهنگ ایرانی در سرپوش‌های زنان عصر صفوی

پوشش سر به‌عنوان بخشی از فرهنگ و هویت زن ایرانی همواره در ادوار مختلف تاریخ همراه او بوده و این امر را در آثار بجا مانده تاریخی به نظاره می‌نشینیم. زنان ایرانی همواره دارای حجاب بوده‌اند و چه در دوره باستان و چه در دوره اسلامی، پوشش سر به‌عنوان قسمتی از پوشاک آنان محسوب می‌شده است. زنان در عصر صفوی نیز از جایگاه بسیار خاص بر خوردار بوده‌اند که با توجه به گزارش‌های سفرنامه‌نویسان و تصاویر به جا مانده در نسخ خطی این عصر، می‌توان به جایگاه و چگونگی شرایط اجتماعی و فرهنگی زنان در عصر صفوی پی برد. از جمله عناصری که در ارتباط مستقیم با هویت و فرهنگ زنان ایرانی در اعصار مختلف قرار می‌گیرد پوشش سر زنان است که با توجه به تحولات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و همچنین جایگاه زنان، همواره متغیر و متفاوت بوده است. از این رو در این پژوهش سعی بر آن است تا با بررسی نگاره‌های به جا مانده از عصر صفوی بخصوص نگاره‌های مکتب تبریز 2، به این سوالات پاسخ گوییم که اولاً: انواع پوشش سر زنان، مورد استفاده در عصر صفوی کدامند؟ و ثانیاً: آیا پوشش سر بازتاب و نشان‌دهنده هویت و جایگاه اجتماعی زنان عصر صفوی است؟ این پژوهش به روشی توصیفی- تحلیلی صورت می‌پذیرد و گردآوری داده‌ها در آن به صورت کتابخانه‌ای است. نتایج حاصله گویای این امر است که پوشش سر برای زنان ایرانی همواره بیان‌کننده هویت و فرهنگ و همچنین مقام و منزلت ایشان بوده است و در اعصار مختلف و بنا بر شرایط فرهنگی- اجتماعی و اقتصادی هر فرد به صورتی متفاوت جلوه‌گر شده است.