نقش انقلاب اسلامی در تحول هویت ملی ایرانیان

پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران زمینه‌های مناسب اجتماعی برای هویت ملی در جامعه ایران کم بوده و انقلاب اسلامی در ایران زمینه بازسازی بیشتر هویت ملی ایرانی را فراهم کرده است. مفهوم ملی‌گرایی در جریان انقلاب تغییر ماهیت داده و خوانش جدیدی از آن ارائه شده است که با آرمان انقلاب اسلامی سازگاری دارد. در واقع انقلاب اسلامی، موجب تلفیق ملی‌گرایی در معنای وطن‌دوستی ضد استبدادی در سطح سیاست داخلی و میهن‌دوستی ضد بیگانه در سطح سیاست خارجی با رویه‌های اسلامی انقلابی شده است. ملی‌گرایی در معنای میهن‌پرستی نه تنها در تقابل با تفکر انقلابی قرار نمی‌گیرد، بلکه در راستای تحکیم آن معنا می‌یابد. ملی‌گرایی در روند تحولات بنیادین از قبیل انقلاب‌ها چهره‌ای دوگانه می‌یابد که نمی‌توان درباره جمع‌پذیری یا تباین آن با گفتمان انقلاب اسلامی، حکم قطعی صادر کرد. جمهوری اسلامی ایران در برخی وقایع و تحولات سیاسی- اجتماعی مهم مانند جنگ تحمیلی، مساله هسته‌ای، رویکرد نسبت زبان فارسی و هویت باستانی، نشان از ایجاد تلفیق سازنده میان دو منبع هویتی ایرانی بودن و اسلامی بودن دارد. لذا این مقاله در پی تبیین نقش انقلاب اسلامی ایران در تحول هویت ملی ایرانی است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ملت ایران ملتی مستقل، آزاد و هوشمند و به هویت ملی و اسلامی خود علاقه‌مند هستند. برای این که این هویت ملی دچار مشکل نشود، می‌بایست اهداف انقلاب اسلامی احیا شود، آرمان‌های انقلاب اسلامی به خوبی تبلیغ شود و به مردم ایران در مسائل ملی و سیاسی و به‌ویژه نسبت به دنیای غرب در هویت‌زدایی ملی اطلاعات لازم داده شود.