نگرشی در ابعاد اجتماعی هویت ایرانیان با تکیه بر دیوان اشعار مطالعۀ موردی دوره دوم صفوی

هویت اجتماعی به‌عنوان بخش مهمی از هویت افراد یک جامعه نمایانگر فرهنگ و لایه‌های عمیق هویتی آن جامعه است؛ لایه‌هایی که شامل ارزش‌ها و هنجارها می‌شوند. در مطالعات تاریخی یکی از دشواری‌های مورخان دسترسی به داد‌هایی مربوط به حوزه اجتماعی و زندگی جمعی انسان‌ها است. ادبیات فارسی ایران به‌خصوص در دوره صفوی که به زبان و زندگی عامه مردم بیشتر از هر زمان دیگر نزدیک و آمیخته شد و در زندگی آن‌ها تاثیر گذاشت و از افکار مردمان کوچه و بازار تاثیر پذیرفت، می‌تواند منبعی موثر برای مطالعات تاریخی در عرصه اجتماعی و درک هویت اجتماعی مردمان این عصر باشد و در کنار منابع تاریخی مورخان را یاری دهد. لذا سوال این پژوهش این است که کدام ابعاد هویت اجتماعی در آثار شاعران این دوره تبلور یافته‌اند؟ این پژوهش با روش تاریخی و به شیوه توصیفی تحلیلی در صدد برسی ابعاد هویت اجتماعی مردمان عصر صفوی از خلال دواین شاعران دوره دوم صفوی برآمده و نتایج حاکی از آن است که در دیوان‌های شعر باقی‌مانده از این زمان به‌خصوص شاعران مطرح و آشنا برای مردمان، ابعاد اعتقادی و مذهبی، باورها، زندگی روزانه، ازدواج، تعاملات، رسوم و مواردی از این دست نمود یافته‌اند.