هویت ایرانیان در کتاب‌آرایی دوره صفوی

کتاب‌آرایی از رشته‌های شاخص فرهنگی و هنری ایران محسوب می‌شود که آگاهی از چگونگی شیوه‌ها و روش‌های آن به شناخت هویت ملی و فرهنگی و تمدنی هر دوره تاریخی کمک فراوانی می‌نماید. منابع کتاب‌آرایی ایرانی از ادبیات غنی اساطیری، قهرمانی، تعلیمی، عاشقانه و دینی شکل می‌گیرد. به دلیل نفوذ عمیق آموزه‌های دین اسلام، خاستگاه بسیاری از فنون و آداب معنوی مربوط به کتاب و کتاب‌آرایی، متاثر از هویت تکامل یافته ایرانی اسلامی است. رویکرد حاکمان شیعه مذهب صفوی نسبت به دین و هنر، حمایت و تشویق بوده است. بررسی نسخ خطی و کتاب‌آرایی عصر صفوی که از آن به‌عنوان عصر طلایی هنر ایران یاد می‌شود، بیانگر علاقه اغلب پادشاهان این حکومت به هنر و ادبیات است. برپایی کارگاه‌های هنری گواه پررنگ شدن جایگاه هویت ملی در این دوره است. این پژوهش در پی پاسخ به این سوال است که کتاب‌آرایی صفوی چه شاخص‌های هنری و فرهنگی ‏از هویت ایرانی را در خود دارد؟ نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد تشیع، اساطیر و ادبیات تغزلی، مولفه‌های هویت بخش ایرانی در کتاب‌آرایی دوره صفوی هستند. ‏روش پژوهش در این تحقیق توصیفی تحلیلی است. برای پاسخ به سئوال پژوهش، سعی شده از میان نمونه‏های بررسی شده به بررسی ویژگی‏های نسخ کتاب‌آرایی شده در دوران صفوی بپردازیم و از میان کتاب‌های مطرح کتاب‌آرایی شده در این دوره، شاخصه‌ها و نمادهای هویت‌ساز ایرانی را بررسی کنیم.