بررسی رابطه طرح‌واره‌های اولیه با رضایت زناشویی و روحیه بخشندگی در زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره سازمان بهزیستی شهر زنجان

زمینه و هدف: رضایت زناشویی، از جمله عواملی است نقش مهمی در بالا بردن سلامت روانی ایفا می کند. رضایت زناشویی برای ادامه زندگی مشترک بسیار حیاتی است، که با برآورده شدن نیازها سلامت روان و عاطفی و جسمی تامین می شود. بخشودگی نیز یک ویژگی شخصیتی است که در چند دهه اخیر در کشورهای غربی، به صورت تجربی مورد پژوهش قرار گرفته است. در ایران نیز، در چند سال گذشته این ویژگی وارد حوزه پژوهش های روانشناختی شده است. لذا بررسی عوامل موثر بر رضایت زناشویی و روحیه بخشندگی در زوجین دارای اهمیت بسیاری است که از جمله این عوامل می توان به طرح‌واره‌های اولیه اشاره نمود. از این رو این مطالعه باهدف تعیین رابطه طرح‌واره‌های اولیه با رضایت زناشویی و روحیه بخشندگی در زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره سازمان بهزیستی شهر زنجان انجام گرفت.روش‌ پژوهش: این مطالعه یک توصیفی از نوع عمبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره و روانشناسی سازمان بهزیستی زنجان بودند که حدود 180 نفر بودند که تعداد 120 نفر (60 مرد و 60 زن) از آن ها با توجه به معیارهای ورود نمونه ها به صورت هدفمند وارد مطالعه شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌های رضایت زناشویی انریچ (emsq)، طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ (ysq-sf) و مقیاس سنجش بخشودگی بین فردی ((ifi-25 جمع‌آوری گردید. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون‌های همبستگی پیرسون و رگرسیون انجام شد.یافته ها: تنها در یک مورد ارتباط بین حوزه بریدگی و طرد با رضایت زناشویی معنادار بود، بطوریکه ضریب همبستگی حوزه بریدگی و طرد 306/0 با سطح معناداری 014/0 بود. حوزه بریدگی طرد توانست به میزان 30 درصد رضایت زناشویی را در زوجین تبیین نماید. همچنین طرحواره های ناسازگار اولیه (نمره کل) با مولفه های ارتباط مجدد و کنترل انتقام جویی و درک و فهم واقع بینانه ارتباط معنادار داشت. همینطور حوزه محدودیت‌های مختل طرحواره با روحیه بخشندگی کل، ارتباط و مجدد/کنترل انتقام جویی و کنترل رنجش رابطه معنادار داشت. طرحواره های ناسازگار اولیه توان تبیین واریانس کل کنترل رنجش را به میزان 29 درصد داشت. در نهایت حوزه محدودیت‌های مختل توان تبیین روحیه بخشندگی کل، ارتباط مجدد و کنترل انتقام جویی و کنترل رنجش را به ترتیب به میزان 9/21، 1/18 و 1/21 درصد داشت.نتیجه‌گیری: طرحواره های ناسازگار اولیه توانست دو متغیر رضایت زناشویی و روحیه بخشندگی را در زوجین تبیین نماید. مولفه‌های شناختی طرح‌واره دیرتر از هیجان‌ها و احساس‌های بدنی شکل می‌گیرند و بسیاری از طرح‌واره‌ها در مراحل پیش کلامی به وجود می‌آیند. به خاطر همین بعد هیجانی طرح‌واره‌ها و مکان ضبط شدن آن‌ها است که افراد بسیاری از مشکلشان شناخت کافی دارند اما در مواقع لزوم نمی‌توانند رفتار مناسبی داشته باشند و این یکی از نقص‌های درمان‌های شناختی است، از طرفی افراد با طرحواره های بالای حوزه بریدگی و طرد نمی‌توانند دلبستگی های ایمن و رضایت بخشی با دیگران برقرار کنند.