سلسه مراتب جذب شاگرد در نظام آموزشی نقاشی ایران دورهی اسالمی پیش از اشاعه ی اندیشهی تجدد

از مشکالت اصلی مطالعات نقاشی ایران، نبود منابع کافی است که موجب پنهان ماندن بسیاری از حقایق شده است.اگرچه در برخی کتب توصیفاتی آمدهاست، اما این اطالعات به گونهای نیستند که تصویری روشن ارائه دهند. برای نمونه، میتوان به کمیاببودن اطالعات دقیق در حوزه آموزش نقاشان و نایاب بودن سخنانی دقیق پیرامون سلسله مراتب جذب شاگردان اشاره نمود. با وجود نایاب بودن دادهها، در برخی از متون فتوتگران، با توصیفاتی در روش جذب شاگردان روبرو میشویم که میتوان از آن به عنوان مقیاسی برای تعمیم آن در حوزه آموزش نقاشی استفاده نمود. اگرچه توصیفاتی قطعی نیستند، اما میتواند شمایی کلی ارائه دهند. این تصویر ساخته شده از شرایط نظام آموزشی شاید بتواند برخی پیوستگیها در ساختار نظام نقاشی را از نگاهی متفاوت تعریف نماید. در این پژوهش، برای پر کردن خالء اطالعاتی موجود، منابع سایر مشاغل مورد بررسی قرار گرفتهاند تا بتوان تصویری از سلسلهمراتب جذب شاگردان ارائه داد. برای این منظور، اسناد مورد بررسی نظری و تحلیل قرار گرفتند. سوال اصلی پژوهشگران این است که هنرمندان نقاش برای انتقال دانستههای فنی و اخالقی حاکم بر حرفهی خویش از چه ساز و کاری برای انتخاب شاگردان استفاده مینمودند؟ از نتایج بدست آمده، میتوان به اخالقمدار بودن، مسئله ی شناخت و اهلیتداشتن در جذب شاگردان اشاره نمود که همین موضوع موجب گردیده بود که ابتدا نزدیکترین افراد برای انتقال دانستهها در نظر گرفته شوند و در مرحله بعد آشنایان دورتر و افراد ناشناس، که البته این افراد باید آزمونهای اخالقی پنهان در مسیر آموزش را با موفقیت پشت سر میگذاشتند تا بتوانند الیق یادگیری باشند.