ملاک حکم احتکار از دیدگاه نهج البلاغه و بررسی آراء فقها

احکام شرعی دارای علت خاص هستند و هر شیء دارای اوصاف و ویژگی هایی است که آن ویژگی ها موجب می شود که آن شی دارای حکمی از احکام تکلیفی باشد. سوال مطرح می‌شود که ملاک حکم احتکار چیست؟ کدام ویژگی ها دخیل در حکم شرعی هستند؟ با دقت در روایات مطرح شده در‌باره احتکار در می یابیم که (گندم، جو، خرما، کشمش، روغن حیوانی و روغن زیتون)، از آن جهت که طعام و قوت مردم هستند‌، دارای حکم احتکار هستند. بعضی از فقها احتکار را در شرایط خاصی که مورد نیاز شدید مردم باشد و موجب اخلال در نظام باشد، عملی حرام دانسته‌اند . امام علی (ع) در نامه 53 نهج البلاغه درباره ملاک احتکار خطاب به مالک اشتر فرموده است ... وَ ذلِکَ بابُ مَضَرَّة لِلْعامَّةِ، وَ عَیْبٌ عَلَى الْوُلاةِ. فَامْنَعْ مِنَ الاِْحْتِکارِ، صاحبان پیشه کارهایی می کنند که موجب زیان عوام مردم است و آن برای حاکم عیب است ، پس تو از احتکار جلوگیری کن. پس آنچه که سبب ضرر و زیان به جامعه و عموم مردم است مورد نهی قرار گرفته است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از ابزار فیش برداری و به روش کتابخانه‌ای با استفاده از نهج البلاغه و کتب فقهی تهیه شده است.