راه های گشایش اقتصادی در نهج البلاغه

اسلام به عنوان یگانه مکتب انسان ساز، توجه خاصی به رفع حوائج مادی او دارد و الگوهای خاصی را برای روابط نهادهای مختلف اجتماعی و اقتصادی در نظر گرفته است. هدف و انتظار از تحکیم بنیادهای اقتصادی، تمرکز و تکاثر ثروت و سودجویی و نفع پرستی نیست، بلکه انتظار، رفع نیازهای اساسی انسان در جریان رشد و تکامل مادّی و معنوی او و رسیدن به اهداف غایی خلقت و ریشه کن کردن فقر و محرومیت است. از این منظر، در کتاب شریف نهج البلاغه راه هایی برای دستیابی به گشایش اقتضادی بیان شده که حضرت امیرالمومنین ذیل واژه سعه در نهج البالغه به دو مورد از این راه ها اشاره می کنند: 1)عدالت که به عنوان یک امر زمینی و مردمی و حاکمیتی معرفی می شود و 2)دعا به عنوان قوه ی پیشران ماورایی و آسمانی که با استمداد از غنی مطلق برآورده شده و موجبات گشایش اقتصادی را ایجاد می کند. بیان این نکته نیز لازم است که در این مقاله سعی شده با الهام گیری از واژه سعه به معنای گشایش که به معنای تام آن به کار برده شده به حل مسئله مشکلات اقتصادی پرداخته شود و ممکن است حضرت امیر المومنین واژگان دیگری نیز برای ایجاد گشایش اقتصادی مانند کلمه فرج ، قناعت و ... نیز در نهج البلاغه به کار برده باشندکه در مجالی دریگر باید در مورد آن ها پژوهش صورت گیرد.