حقیقت ایمان و امید در قران و نهج البلاغه

انسان فقط در پرتو شناخت و معرفت، تلاش و فعالیت، به ایمان حقیقی دست می یابد. از این رو که شناخت صحیح و دقیق، انسان را وادار به پرهیزکاری و از بین بردن اخلاق ناپسند می کند و بدین وسیله، درهای عالم غیب به روی انسان گشوده می شود و قلبش جولانگاه حضور و عرصه ظهور فرشتگان می گردد و اگر دل از معرفت حقیقی خالی و تهی باشد و در عوض از جهل و بی خردی پر گردد، شخص از راه حق منحرف گشته، به دنبال آن، ابواب غیب به روی او بسته می شود. در نتیجه هوای نفس بر او غلبه می کند و چشم عقلش کور می گردد. بر این اساس، در صورت انصراف از دنیای مذموم، خواهش ها، آمال و آرزوهای نفس و اقبال به ملکوت اعلا، به لطف خداوند، حجا بها از بین می رودو سپس نور معرفت و ایمان حقیقی در د لها می تابد و برای بندگی به درگاه قدس ربوبی و خالق یکتا و یگانه، مهیا و آماده می گردد تا حقایق ملکوت را ادراک نموده، به معارف حقیقی الهی آگاه گردد. پس ایمان تنها یک پذیرش ظاهری و اقرار به زبان نیست؛ بلکه ایمان حقیقی باید علاوه بر اقرار زبانی، با اعتقاد قلبی و نور معرفت و علم به خدا، صفات او، پیامبر، کتاب الهی و روز رستاخیز نیز لزوماً همراه باشد .اعمال به ذات خود خیری نداشته، تنها مشقت و رنج را با خود همراه دارند. احوال نیز فی نفسه، وجودی برایشان متصور نیست و چیزی که وجودی ندارد، فضیلتی هم ندارد. خیر و فضیلت برای وجود اتم و اشرف است که موجودات مقدس و صور مجرد از تغییر و زوال، مانند خداوند و فرشتگان او هستند. فایده اصلاح عمل، اصلاح قلب است و ثمره اصلاح قلب نیز آن است که جلال و عظمت خداوند در ذات، صفات و افعالش بر او آشکار می شود و این از مهمترین آثار ایمان است.