بررسی باستان شناختی استقرارهای نوسنگی مناطق مرتفع و پست شرق مازندران

مطالعات نوسنگی‌شدن در سرزمین های شرق مازندران در یک دهه‌ی اخیر پس از هفتادسال وقفه دوباره ازسرگرفته شد و در این ‌بین فرضیات زیادی با منشا درون زا بودن (رمضان پور و دیگران 1393؛ فاضلی‌نشلی و دیگران 1396) و برون زا بودن (وحدتی‌نسب و نیک زاد 1395؛ روستایی 1393) آن ارائه ‌شده است. در فرضیات مطرح‌شده توجه زیادی به جلگه های پست این منطقه شده است، حال‌آنکه مناطق مرتفع و دشت های میان کوهی با توجه به زیست بوم غنی و جذاب آن و فاصله‌ی نه‌چندان زیاد با منابع دریایی جایگاه چندانی در این مطالعات ندارند. در بررسی مجموعه های سفالی غار هوتو و کمربند که در موزه‌ی دانشگاه پنسیلوانیا موجود است هیچ گونه‌ی سفال جیتونی سنگ چخماق شرقی یافت نشده بود (gregg & thornton 2012). با این ‌حال در کاوش توق تپه (عباس نژاد سرستی 1399) در دشت نکا حداقل یک گونه‌ی سفالی از نوع جیتونی سنگ چخماق شرقی شناسایی شده است. همچنین کریستوفر تورنتون در مقاله ای در سال 2013 از حضور سفاله ای پوک کاسپی مشابه گونه های هوتو و کمربند در تپه سنگ چخماق خبر میدهد که طی بازدید رابرت دایسون از این محوطه جمع آوری شده است (thornton 2013)، بنابراین میتوان حداقل ارتباطات فرامنطقه ای را در دوره‌ی نوسنگی باسفال مشاهده کرد. اگرچه در گذشته بررسی های متعددی صورت‌گرفته (موسوی کوهپر 1386؛ ماهفروزی 1379؛ 1382؛ رمضان پور 1391) اما ضروری می نمود که بار دیگر منطقه‌ی شرق مازندران بخصوص مناطق مرتفع از نظر دوره‌ی نوسنگی مورد بررسی قرار بگیرد.