کاوش نجات بخشی تپه رمضان، بروجرد، لرستان

احداث آزادراه خرم آباد اراک که از محدوده ی اراضی شهرستان بروجرد عبور میکند موجب گردید تا تپه رمضان بر سر مسیر این پروژه قرار گیرد، بر همین اساس کاوش نجات بخشی این محوطه در دستور کار اداره ی کل میراث فرهنگی استان لرستان قرار گرفت و پس از تامین اعتبارات لازم از سوی وزارت راه و شهرسازی و کسب مجوز از پژوهشگاه میراث فرهنگی و پژوهشکده ی باستان شناسی، عملیات میدانی کاوش تپه رمضان در روز های نخستین آذرماه سال 1400 با شماره ی مجوز 40034490 ،مورخ 19/08/1400 ،محقق گردید. نتایج کاوش تپه رمضان حاصل 30 روز فعالیت میدانی و 15 روز فعالیت های پژوهشی و کتابخانه ای از تاریخ 01/09/1400 تا 15/10/1400 است. با توجه به هدف اصلی این برنامه ی پژوهشی تحت عنوان کاوش نجات بخشی، اهداف کاوش به ترتیب زیر تعریف میگردد. 1 .کاوش به منظور تعیین تکلیف و وضعیت مسیر آزادراه خرمآ باد اراک. 2 .کاوش، ثبت و ضبط و مطالعه ی بقایای فرهنگی و مستندنگاری آثار و شواهد به دست آمده از تپه رمضان به منظور ارائه ی گاه نگاری نسبی (شکل 1 .(راولین سون در سال 1839 میلادی از دشت سیلاخور (این دشت بین دو شهر دورود و بروجرد واقع شده است)، بازدید به عمل آورد (راولین سون 1362 :145 .(ژاک دمورگان در سال 1891 میلادی ناحیه ی بروجرد و دشت سیلاخور را از دیدگاه جغرافیای طبیعی مورد بررسی قرار داد (دمر گان 1339 :148 و 158 .(در پاییز 1961 میلادی کایلر یانگ مبادرت به بررسی شرق لرستان به شیوه ی غیرفشرده نمود و 24 محوطه را در د شت سیلاخور شنا سایی کرد و ادوار فرهنگی سیزده محوطه را نیز نشان داد. مک دانلد در رساله ی دکترای خود، به تپه های گاوکشته و اسدخانی که پیشتر توسط یانگ شناسایی شدها ند، پرداخته است (532: 1979, donald mc .(والفرام کلایس در سال 1973 میلادی از برخی بناهای مذهبی اسلامی بروجرد بازدید به عمل آورد ( kleiss 248-246: 1975 .(در بهار سال 1375 هیئت بررسی و شناسایی شهرستان بروجرد به روش گسترده و غیرفشرده از منطقه بازدید به عمل آورد و گزارشی را در این زمینه ارائه نمود (مقدس و شریفی 1375 .(در سال 1378 راینهارد برنبک و سوزان پلاک در یک بازدید سطحی موفق شدند سفال باغ نو را در تپه ای نزدیک ده حاجی (تپه کوره) واقع در دهستان چالان چولان بیابند (برنبک و پلاک 1379 :46 .(احمد پرویز هم در سال 1382 و 1383 شم سی از دشت سیلاخور بازدید اولیه به عمل آورده و تعداد 185 اثر را در فهرست آثار ملی به ثبت رساند. پرویز در سال 1385 دشت سیلاخور را به صورت فشرده مورد بررسی قرار داد و 115 اثر را در محدوده ی شهرستان بروجرد شناسایی نمود (پرویز 1385 .(تپه رمضان و تپه آهنگران در حاشیه ی شرقی دشت سیلاخور، در سال 1380 توسط کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی استان لرستان مورد بررسی و شناسایی قرار گرفته و به صورت موردی در 12 به من سال 1381 به شماره ی 7135 برای تپه رمضان و 7138 برای تپه ی آهنگران به ثبت آثار ملی رسید. در جریان احداث آزادراه خرم آباد اراک و عبور آن از محدوده ی اراضی روستای بردبل، با بررسی مسیر بزرگراه، تپه ی رمضان و تپه ی آهنگران در این مسیر تشخیص داده شد، به همین خاطر در راستای تعیین وضعیت مسیر آزادراه، بنابه درخواست وزارت راه و شهرسازی، در تابستان 1397 ،محدوده ی دو تپه ی رمضان و آهنگران طی برنامه ی پژوهشی به سرپرستی موسی سبزی (تحت عنوان گمانه زنی به منظور بررسی میزان تداخل آزادراه اراک خرم آباد با تپه های رمضان و آهنگران)، مورد گمانه زنی قرار گرفت (سبزی 1397 .(در نتیجه ی این برنامه محدوده ی عرصه و حریم هر دو تپه مشخص گردید.