فصل نخست کاوش استان شناختی در قواخ تپه ( قباق تپه) کوزران، کرمانشاه

فصل نخست کاوش در قواخ تپه کوزران با موافقت پژوهشکده‌ی باستان شناسی و بر اساس مجوز 99103020 مورخ 26/12/1399 در فاصله‌ی 7 تا 30 فروردین‌ماه سال 1400 به انجام رسید. قواخ‌تپه برای نخستین بار در بررسی های سال 1934 اشمیت شناسایی شد و در نقشه ای که در کتاب «پرواز بر فراز شهرهای باستانی ایران» منتشرشده، محل آن مشخص گردیده است (schmidt 1940). دو سه سال بعد تپه در بررسی های گذرای اورل اشتاین در دهه‌ی 40 میلادی مورد بررسی و بازدید قرار گرفت (stein 1940). اشتاین تنها به نام محوطه اشاره‌کرده و کاوشی در آن انجام نداده است. محوطه مجدداً در سال 1347 در بررسی های دشت ماهیدشت توسط علی اکبر سرفراز و همکارانش (محمدرحیم صراف و اسماعیل (احسان) یغمایی) که در راستای بررسی های استان کرمانشاهان به انجام رسید مورد بررسی دوباره قرار گرفت (سرفراز و دیگران 1347). نکته‌ی مهم در گزارش سرفراز انتساب محوطه به استناد قطعات سفال خاکستری به دوره‌ی ماد است. این هیئت ضمن تهیه مدارک و پیشنهاد ثبت این اثر در فهرست آثار ملی در تاریخ 19/4/1348 موفق به ثبت محوطه با شماره‌ی 865 در فهرست آثار ملی ایران شدند (پرونده ی ثبتی اثر).در سال 1379 طی بررسی های عباس مترجم در دشت کوزران، قواخ تپه مجدداً مورد بازدید و بررسی قرار گرفته است. مترجم قواخ تپه را با نام قباق تپه 1 (k.p. 27) معرفی و به وجود سفال های دوره‌ی نوسنگی و مس سنگی و دوره‌ی اشکانی در این تپه اشاره نموده است (مترجم 1377). علاوه بر این وی به دو برجستگی در نزدیکی تپه ی اصلی اشاره ‌کرده و معتقد است که این سه محوطه احتمالاً در روزگار اشکانی یک «شهر» را تشکیل می داده اند (همان 31). وی همچنین استقرار «قباق تپه ی 2 را مربوط به دوره‌ی سلوکی، پارتی و ساسانی و قباق تپه ی 3 را مربوط به دوره‌ی اشکانی» دانسته است (مترجم 1377).