بررسی پارینه شرقی شمال شرق شهرستان لالی، خوزستان

رشته‌کوه‌های زاگرس به دلیل قرارگیری بر سر راه پراکنش‌های بزرگ انسانی در طول ادوار گذشته خصوصاً در دوران پلئیستوسن، یکی از مناطق مهم ایران‌زمین برای مطالعات پارینه‌سنگی محسوب می‌شود. در این میان به دلیل یافت شدن بقایای انسانی از کوه‌های زاگرس شمالی و مرکزی، این منطقه از زاگرس اکثر پژوهشگران را به خود جلب کرده، اما فقط تعداد انگشت‌شماری از پژوهشگران توجه خود را معطوف به پهنه‌ی زاگرس مرکزی و جنوبی کرده‌اند. در این راستا، استان خوزستان از زمان شروع باستان‌شناسی مدرن در ایران موردتوجه خاص پژوهشگران باستان‌شناسی بوده و هست، اما به دلیل فراوانی محوطه‌های باستانی، توجه کم تری به مطالعه‌ی دوران پارینه‌سنگی نسبت به دوره‌های متاخرتر شده است. اگرچه پژوهش‌های پیش‌ازتاریخی در دهه‌ی چهل میلادی در این استان کلید خورده، اما تاکنون مطالعات نظام‌مند محدودی در این زمینه انجام شده است. از اولین پژوهش‌های پارینه‌سنگی در این استان می‌توان به حفاری غار پِبده، در شهرستان لالی، در سال 1949 میلادی توسط رومَن گریشمَن اشاره کرد که متاسفانه اطلاعات آن تا به امروز همچنان در پرده‌ای از ابهام قرار دارد (ghirshman 1949). پس از آن می‌توان به بررسی هِنری رایت در سال 1979 میلادی در اطراف ایذه اشاره کرد که بعدها مورد بازبینی مجدد قرار گرفت (نیکنامی و جایز 1391). همچنین در سال‌های اخیر به علت فعالیت‌های عمرانی برای ساخت سدهای متعدد در این استان تعدادی بررسی نجات‌بخشی به علاوه‌‌ی بررسی‌های پراکنده دیگر نیز صورت گرفته است (جایز 1386؛ سرداری زارچی 1392؛ عالیپور و نادعلی‌کهیش 1393).