گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم شهر تاریخی دهدشت، کهگیلویه و بویر احمد

شهر تاریخی دهدشت از معدود شهرهای تاریخی باقیمانده ی ایران و مهمترین و بزرگترین محوطه ی تاریخی استان کهگیلویه و بویراحمد است که حدود 45 هکتار مساحت دارد و در تاریخ 27/5/1364 به شماره ی 1698/3 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. وجود مهمترین عناصر شهر در شهرسازی ایران و حفظ ساختاری کلی شهرسازی آن، این شهر را در میان سایر شهرهای تاریخی برجای مانده ی کشورمان متمایز کرده است. پژوهش های نوین و نیز مطالعه ی یافته های حاصل از برنامه ی تعیین عرصه و پیشنهاد حریم این شهر، قدمت استقرار در آن را حداقل به اواخر هزاره ی دوم ق.م و دوران ایلام میانه می رساند. تصاویر هوایی مربوط به دهه ی 50 ،به خوبی نحوه ی شکل گیری و رشد شهر جدید را نسبت به شهر تاریخی نشان میدهد (شکل 1 .(این تصاویر که امروزه مهمترین منبع اطلاعاتی و اسناد تصویری از شهر تاریخی دهدشت را تشکیل میدهند، شهری با ساختار شهری بزرگ با برج و باروی مستحکم را به نمایش می گذارد که از دهه ی 50 و با رشد و توسعه ی شهر جدید جهت استفاده از مصالح و تسطیح سازی برای ساخت وساز مورد تخریب قرار گرفت. با وجود اینکه در سال 83 طی پروژه ای، عرصه و حریم شهر تاریخی دهدشت بر اساس مشاهدات میدانی مشخص و ضوابطی نیز برای آن تعریف شده، اما عرصه و حریم مذکور به دلایل مختلفی چون عدم گمانه زنی باستان شناسی، عدم سازگاری با وضعیت موجود شهر به لحاظ اداری و قانونی از مقبولیت لازم برخوردار نبوده و نتوانسته آنچنان که باید، موجبات حفاظت از شهر را فراهم آورد. با توجه به مشکلات فنی طرح عرصه و حریم موجود و ضرورت ترسیم و تعریف دقیق خط عرصه و حریم مبتنی بر گمانه زنی باستان شناسی و وضع ضوابط حفاظتی متناسب و سازگار با زندگی اجتماعی موجود و از همه مهمتر قابل استناد در محاکم قضایی، طرح بازنگری عرصه و حریم شهر تاریخی دهدشت، در خردادماه سال 1400 تهیه و سپس به پژوهشگاه وزارت میراث فرهنگی ارسال و مجوز آن به شمارهی 400101723 صادر شد. پس از دو دوره تمدید مجوز به دلیل پاره ای مشکلات و ناهماهنگی ها، سرانجام فعالیت میدانی پروژه در تاریخ 26/11/1400 آغاز و در تاریخ 15/12/1400 به اتمام رسید.