کاوش باستان شناسی غار کمربند شهرستان بهشهر، مازندران

کاوش غار کمربند در سال 1400 به‌منظور بررسی دوره‌ی گذار از معیشت جوامع شکارورز و گردآورنده‌ی خوراک در دوره‌ی میان‌سنگی به جوامع نوسنگی آغازین با مدیریت اولیه منابع گیاهی و جانوری مبتنی بر معیشت کشاورزی و اهلی‌سازی دام‌، در مناطق جنوب شرقی دریای کاسپی در دوره‌ی هولوسن آغازین صورت گرفته است. آغاز دوره‌ی نوسنگی، در جنوب غربی آسیا مصادف با تغییرات اقلیمی سرد و خشکِ دریاس جوان بوده است (matthews etal 2020; leroy etal 2019; palmisano etal 2021).کاوش‌های روشمند صورت‌گرفته در غار و محوطه‌ی باز کمیشانی و غار هوتو نشان‌دهنده‌ی این نکته است که حوزه‌ی دریای کاسپی (مازندران) در این دوره بدون هیچ وقفه‌ی فرهنگی، تحت استقرار جوامع شکارورز و گردآورنده‌ی خوراک منطقه بوده است. یافته‌های به‌دست‌آمده از محوطه‌ی کمیشانی (فاضلی نشلی 1396)‌، در جنوب شرق دریای کاسپی مشخص نمود که شکارگران دوره‌ی میان‌سنگی رمه‌های گوسفند و بز را هدف قرار می‌دادند‌، این جوامع جو‌دوسر وحشی و جو وحشی را جمع‌آوری می‌کردند و از مصنوعات سنگی مرتبط با فراوری دانه‌های گیاهی (هاون، دسته‌ی هاون و سنگ‌ساب‌ها) در 9200 سال پ.م استفاده می‌کردند، درحالی‌که ساکنان دوره‌ی آغازین نوسنگی پس از دوره‌ی میان‌سنگی همچنان به همین روش معیشتی اعتماد داشته و مجموعه‌ای از منابع جانوری و گیاهی وحشی را حداقل 400 سال پس از ظهور اولین صنعت مرتبط با تولید ابزارسنگی‌های تیغه‌ای در حدود 8600 سال پ.م در محوطه‌ی کمیشانی مورد استفاده قرار می‌دادند (leroy etal 2019). در واقع، به نظر می‌رسد بر اساس شواهد باستان‌شناسی، این جوامع مراحل اولیه‌ی مدیریت منابع گیاهی و جانوری را در مسیر شکل‌گیری نخستین جوامع اهلی کننده‌ی دام و کشاورز در محدوده‌ی جغرافیایی شمال ایران به طور مستقل از زاگرس طی می‌کردند. قابل‌ذکر است که مطالعات انجام شده در محوطه‌ی کمیشانی نشان می‌دهد، درحالی‌که پدیده‌ی اقلیمی سرد و خشک دریاس جوان در وقفه‌ی فرهنگی پیش‌آمده و جابه‌جایی جوامع ساکن در این منطقه موثر نبوده است، اما شواهد تغییرات ناگهانی اقلیمی دیگری مانند (rcc) در بازه‌ی زمانی بعدی kyr 10.2 و kyr 8.2bp، یعنی پس از ورود به دوره‌ی نوسنگی باعث متروک شدن استقرار‌های اولیه‌ی کشاورزی و اهلی‌سازی دام در قسمت‌های جنوب شرقی دریای کاسپی شده است.