ارزیابی میزان بیس فنول-a در نمونه های روغن خوراکی شهر تبریز

مقدمه و هدف: بیس فنول a-(bpa) bisphenol a یک ترکیب صناعی است که از متصل شدن دو فنول توسط یک آستون (علت پسوند a) در محیط اسیدی (کاتالیزور hcl) تشکیل می‌شود. این ماده بعنوان مونومر برای ساخت پلاستیک‌های پلی کربناتی بکار می‌رود. پلاستیک‌های حاوی bpa در موارد متعددی در مجاورت مواد خوراکی یا مواد دیگری هستند که تماس نزدیک با بدن انسان دارند؛ از جمله پوشش داخل کنسروها، بطری‌ شیر بچه، آب ‌معدنی و بطری‌ روغن های خوراکی، و بنابراین احتمال دارد وارد بدن انسان شوند. در بدو استفاده bpa بیخطر در نظر گرفته می‌شد، اما کم‌کم مضرات آن آشکار شد: به‌طوری‌که نشان داده شده است که bpa مخصوصا در دوزهای بالا اثرات شبه استروژنی دارد. از این نظر ممکن است برای خانم‌های باردار، نوزادان، کودکان کم‌ سال و رشد تخمدانها مضر باشد. روش کار: لیستی از روغن‌های خوراکی مورد استفاده در تبریز تهیه شد و از لیست مزبور ده نوع تجاری پرمصرف، در ظروف پلاستیکی انتخاب شدند. سه سری ساخت مختلف از هر نوع خریداری شد و در فواصل سه ، شش و نه ماه بعد از تولید، از هر نوع سه سری ساخت نمونه‌گیری شد. بعلاوه بیست نمونه دیگر از روغن‌هایی که کمتر مصرف می‌ شوند. بعد از جمع‌آوری نمونه‌ها، برای استخراج bpa از روش dllme و برای اندازه ‌گیری مقدار آن از hplc استفاده شد. برای انجام hplc از ستون c18، فاز متحرک مخلوط آب: متانول با نسبت 36:64v/v و جریان 1 ml/min و برای تشخیص bpa در نمونه های تزریق شده به دستگاه، از دتکتور uv با طول موج 277 نانومتر استفاده گردید.یافته‌ها: بر اساس آزمایش‌های انجام ‌شده، میانگین bpa در روغن‌های مختلف، بدون در نظر گرفتن شرکت سازنده در محدوده 0.5 – 2.65 میکروگرم بر یک گرم روغن بوده است. این نتایج با درصد بازیابی 65% با loq= 0.500 و lod= 0.15 به ازای یک گرم روغن بدست آمدند.نتیجه‌گیری: بررسی‌ها نشان داد که میزان ورود بیس فنول- a به داخل روغن‌های خوراکی شهر تبریز از آستانه سمی تعیین ‌شده برای انسان بالغ بسیار کمتر است. در عین‌ حال چون مقادیر کمتر از این آستانه نیز در بعضی از مطالعات مخصوصاً درمورد جنینها و کودکان کم ‌سال مضر معرفی ‌شده است نمی توان صراحتاً اظهار کرد که این مقدار کاملاً ایمن هست.