بررسی خطاهای دارویی بیماران بستری در بخش مراقبت ویژه یکی از بیمارستان های آموزشی شهر تهران

داروها شایع ترین مداخله ی بالینی مورد استفاده هستند و حوادث نامطلوب دارویی شایعترین نوع خطاهای پزشکی در مراکز مراقبتی اولیه و ثانویه به شمار میروند.خطاهای دارویی در میزان مرگ و میر بیماران و همچنین مشکلاتی ازجمله افزایش طول مدت بستری در بیمارستان و افزایش هزینه ها تاثیرگذار هستند.انجام مطالعات برروی اشتباهات دارویی به علت تاثیر این نوع اشتباهات درافزایش مرگ و میر بیماران وهزینه های بیمارستانی اهمیت ویژه ای پیدا نموده است.تداخلات دارویی به عنوان یکی از مهم ترین زیرمجموعه های اشتباهات دارویی شناخته می شوند . در بخش مراقبت های ویژه به علت پیچیدگی های وضعیت بیمار، تعداد داروهای تجویز شده، تغییرات مکرر در دستورات دارویی، نیاز به دوز های مبتنی بر وزن و ناسازگاری بالقوه داروهای وریدی، ایمنی دارو می تواند به خطر بیافتد؛ لذا در این مطالعه به بررسی این مهم پرداخته شد.برای هر مریض از بدو ورود تا خروج از بخش، تمامی فعالیت های دارویی تحت نظر قرار گرفته و ثبت شد و در انتها داروهای بیمار از نظر تداخل دارویی توسط منابع معتبر مورد بررسی قرار گرفت.داده ها توسط نرم افزار spss نسخه 26 و آزمون chi-square مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.در این مطالعه 248 پرونده ی بیماران بستری در بخش مراقبت ویژه مورد مطالعه قرار گرفت که 135بیمار مذکر و 113 بیمار مونث بودند .اغلب بیماران مورد مطالعه در بازه سنی 61 -80 سال بودند،165 بیمار مورد مطالعه ما درگیر دو بیماری زمینه ای و بیشتر دربدو درمان بودند.157 بیمار تحت تاثیر خطای حذف دارو تجویز شده در هنگام انتقال اطلاعات دارویی از پرونده به کاردکس قرار گرفت. 56 بیمار تحت تاثیر خطای فواصل مصرف دارو ، 81 بیمار تحت تاثیر خطای پایش دارویی ، 78بیمار تحت تاثیر خطای دوز دارو قرار گرفت .تداخلات دارویی ماژور در 6.5 % ، تداخل دارویی متوسط در 21 % ، تداخل دارویی مینور در %13.3 بیماران رخ داد . در بررسی رابطه ی بین تعداد دارو تجویز شده به بیمار با تعداد کل خطای دارویی مندرج در پرونده بیمار ضریب همبستگی مثبت و معنادار بود (r = 0/503, p < 0/001) و با افزایش تعداد دارو تجویز شده به بیمار، تعداد کل خطا دارویی افزایش یافته بود.ارتباط قوی و معنی داری بین فوت شدن بیمار با تعداد خطاهای دارویی وجود داشت.و همچنین در این مطالعه رابطه معناداری بین دو متغییر تداخل دارویی با نتیجه درمان وجود داشت .به طوری که 93.8 % از بیمارانی که تداخل دارویی ماژور داشته اند، فوت شدند . و تنها 30.6% از بیمارانی که تداخل دارویی نداشتند ،فوت شدنددر مجموع بر اساس یافته های این مطالعه شایع ترین خطای رخ داده ، خطا در حذف دارو تجویزی در هنگام انتقال اطلاعات دارویی از پرونده به کاردکس بود.انتقال اطلاعات دارویی بیماران از پرونده به کاردکس یکی از زمان برترین و یکنواخت ترین کار برای پرستاران به حساب می آید و این عمل تکراری باعث بروز خطاهای دارویی حاصل از بی دقتی شده است. میتوان در آینده با الکترونیکی کردن ثبت داروها و سیستم دارودهی توسط پرستاران خطاهای دارویی حاصل از خطاهای شناختی را کاهش دهیمدر نتیجه این مطالعه، افزایش اطلاعات دارویی کادر درمان در حفظ ایمنی بیمار بسیار موثر است.و با برگزاری بیشتر کلاس های بازاموزی میتوان اطلاعات دارویی کادر درمان را تقویت کرد.و با توجه به آمار بالای بروز خطاهای ناشی از انتقال اطلاعات دارویی از پرونده به کاردکس، لزوم چک مجدد دستورات پزشک توسط مسئول مافوق ضروری است.